เมื่อเดือนธันวาคม ปี 2017 Elijah Hurwitz ช่างภาพหนุ่มตัดสินใจเดินทางไปเยือนยังชายแดนจีน และเกาหลีเหนือ โดยผ่านทางแม่น้ำยาลู่ เขตแดนแห่งนี้อุดมไปด้วยกล้องวงจรปิดที่คอยสอดส่องมากมาย ในขณะเดียวกันก็เต็มไปด้วยช่องโหว่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับพื้นที่นอกเมือง
เมืองตานตง (Dandong) ตั้งอยู่ในมณฑลเหลียวหนิง ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน สถานที่แห่งนี้ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งซื้อหาและแลกเปลี่ยนสินค้าถูกกฎหมาย และผิดกฎหมาย ทั้งยังเป็นจุดนัดพบของสมาชิกครอบครัว รวมไปถึงส่งเงินในยามที่เจ้าหน้าที่ไม่ได้ออกตรวจตราอย่างเข้มงวด ย้อนกลับไปเมื่อหลายร้อยปีก่อน เมืองตานตงเป็นส่วนหนึ่งของเกาหลี ภายใต้การปกครองของราชวงศ์โครยอ จนกระทั่งเมื่อสิ้นสุดการปกครองในศตวรรษที่ 14 แม่น้ำยาลู่ก็กลายมาเป็นเส้นแบ่งเขตแดนระหว่างเกาหลีและจีน ปัจจุบันยังคงมีชาวเกาหลีจำนวนหนึ่งที่อาศัยอยู่ยังพื้นที่นี้มาตั้งแต่บรรพบุรุษ
“วันแรกของผมที่ตานตง ผมแชร์แท็กซี่กับผู้หญิงสองคน พวกเธอขนกล่องบรรจุโซจูมามากมาย และบอกว่าตนเดินทางมาจากกรุงเปียงยาง” Hurwitz กล่าว “ผมไม่ค่อยเชื่อเท่าไหร่ เลยเอาภาพของพวกเธอให้ชาวบ้านท้องถิ่นดู ซึ่งพวกเขายืนยันเป็นมั่นเป็นหมายว่าพวกเธอมาจากเกาหลีเหนือแน่ๆ”
ปลายปี 2017 สหประชาชาติลงโทษเกาหลีเหนือต่อโครงการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ด้วยมาตราการคว่ำบาตร ซึ่งในเวลาต่อมาจีนเองก็ร่วมคว่ำบาตรด้วย แม้จะอยู่ในช่วงภาวะตึงเครียดจากสองพันธมิตรหลัก ประกอบกับสภาพภูมิอากาศอันหนาวเย็น แต่ Hurwitz ก็ยังคงมุ่งมั่นที่จะบันทึกภาพของชีวิตประจำวัน ณ ชายแดนระหว่างสองประเทศ
ณ ฝั่งประเทศจีน Hurwitz รู้สึกว่าชีวิตเต็มไปด้วยความเสี่ยง โดยเฉพาะชีวิตในหมู่บ้าน Changbai หมู่บ้านเล็กๆ ในจีนที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของเมืองตานตง โดยใช้เวลาเดินทางด้วยรถยนต์ราว 10 ชั่วโมง “มันเป็นสถานที่ที่อบอวลไปด้วยความเครียดมากที่สุดเท่าที่ผมเคยไปมา คนทั่วไปและสื่อต่างประเทศรู้ดีว่าผู้คนในหมู่บ้านนี้อาจเป็นพลเมืองผู้แปรพักตร์จากเกาหลีเหนือ คนขับรถของผมค่อนข้างเป็นกังวลมาก มีกล้องวงจรปิดอยู่ทุกที่ และผมต้องทนกับการถูกจ้องมองด้วยสายตาประหลาดของชาวบ้าน” ช่างภาพจากลอสแอนเจลิสกล่าว “พอเข้าใกล้ชายแดนผมก็รู้สึกว่าจำเป็นต้องซ่อนกล้องถ่ายภาพเอาไว้ เพราะมีตำรวจรออยู่ที่ด่านตรวจ”
และเมื่อเดือนเมษายน การเยือนกรุงปักกิ่ง ของคิม จอง อึน ผู้นำเกาหลีเหนือยิ่งส่งผลให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศตึงเครียดมากยิ่งขึ้น
“แม่น้ำยาลู่คือหนึ่งในสองแม่น้ำที่เป็นพรมแดนระหว่างเกาหลีเหนือและจีน แม่น้ำยาลู่กว้างกว่าแม่น้ำถูเหมินมาก มันครอบคลุมตั้งแต่ตะวันตกไปจนถึงตอนเหนือ” Tim Peters นักเคลื่อนไหวชาวคริสต์ ผู้ทำงานช่วยเหลือบรรดาผู้แปรพักตร์ชาวเกาหลีเหนือในจีนกล่าว “ถ้าในช่วงฤดูหนาวแล้ว ไม่มีทางเลยที่พวกเขาจะข้ามมายังจีนได้”
Peters และนักเคลื่อนไหว รวมไปถึงผู้สื่อข่าวคนอื่นๆ สังเกตเห็นมาตรการด้านความปลอดภัยที่เข้มงวดขึ้นของจีน ในช่วง 18 เดือนที่ผ่านมา “ช่วงปีที่แล้ว ถ้าไม่ใช่คนท้องถิ่นแล้ว การจะเดินทางมายังแม่น้ำนี้เป็นอะไรที่ยากมาก เนื่องจากทหารคุมเข้มงวด” เขากล่าว
ข้ามไปยังอีกฝั่งของแม่น้ำ วิถีชีวิตของชาวเกาหลีเหนือยังคงยากลำบากไม่ต่างจากเมื่อหลายปีก่อน พวกเขาไม่อาจหลีกหนีจากความยากจน และยังคงไม่สามารถเข้าถึงความต้องการพื้นฐานได้ และเช่นเดียวกันกับที่นักท่องเที่ยวจีนชอบเดินทางมาชำเลืองเมียงมองเกาหลีเหนือ ชาวบ้านในเมือง Hyesan เมืองชายแดนของเกาหลีเหนือเองก็สนใจบรรดานักท่องเที่ยวจีน ไม่ต่างกัน
อย่างไรก็ดี วัฒนธรรมของพวกเขาผสมผสานกลมกลืนกันมานานหลายศตวรรษ เห็นได้จากหลักฐานการมีอยู่ของร้านอาหารเกาหลีหลายร้านในฝั่งจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเมือง Ji’an ที่ซึ่ง Hurwitz แนะนำว่าอาหารเกาหลีที่นั่นรสชาติดีมาก
เรื่อง Soo Youn
ภาพถ่าย Elijah Hurwitz
อ่านเพิ่มเติม
