ใน”อัฟกานิสถาน” มีเด็กผู้หญิงจำนวนหนึ่งที่พอใจกับอิสระเสรีเฉกเช่นเด็กผู้ชาย
ตลอดประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา ผู้หญิงเหล่านี้ใช้ชีวิตเช่นเดียวกับผู้ชาย พวกเธอแต่งกายด้วยเสื้อผ้าผู้ชาย เข้าร่วมการต่อสู้ในสงคราม มีส่วนร่วมกับพิธีกรรมในศาสนา หรือแม้แต่การเป็นผู้เชี่ยวชาญในสาขาอาชีพ ทั้งหมดนี้คุณสามารถเป็นได้แม้เกิดมาเป็นผู้หญิง หากกลายเป็นผู้ชายแล้วไซร้อนาคตย่อมดีกว่า
“เมื่อเพศหนึ่งมีความสำคัญ ในขณะที่อีกเพศไม่เป็นที่ต้องการ แน่นอนว่าต้องมีใครบางคนต้องการข้ามไปยังอีกฝั่ง” Najia Nasim ผู้อำนวยการองค์กร Women for Afghan Women ในอัฟกานิสถานกล่าว
ในสังคมของอัฟกานิสถาน เมื่อเกิดเป็นผู้หญิงคุณต้องพึ่งพาผู้ชายทั้งในด้านการเงินและด้านสังคม ดังนั้นแล้วการเกิดมาเป็นลูกผู้หญิงจึงถูกมองว่าเป็นภาระ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อลูกผู้ชายสามารถหาเงินมาเลี้ยงดูครอบครัว และคอยดูแลพ่อแม่ยามแก่เฒ่าได้ เพื่อตอบโต้กับความเชื่อนี้บางครอบครัวนิยามเพศของลูกสาวตนเองเสียใหม่ พวกเธอถูกเรียกว่า “Bacha Posh” ด้วยความเชื่อที่ว่าหากเลี้ยงดูลูกสาวอย่างลูกชายแล้วล่ะก็ ในการตั้งครรภ์ครั้งถัดไป ผู้เป็นแม่จะให้กำเนิดลูกชาย
“ธรรมเนียมนี้ช่วยให้ครอบครัวที่ไม่มีลูกชายหลีกเลี่ยงข้อครหาจากสังคม เด็กผู้หญิง Bacha Posh สามารถออกไปซื้อของนอกบ้านได้ด้วยตนเอง หรือแม้แต่ไปส่งพี่สาวน้องสาวไปโรงเรียน หางานทำ เล่นกีฬา ทำอะไรก็ได้เช่นเดียวกับที่เด็กผู้ชายในสังคมทำ” Nasim กล่าว ที่มาของความเชื่อนี้เกิดขึ้นเมื่อใดไม่มีใครทราบ แต่ปัจจุบันกำลังแพร่หลายขึ้นเรื่อยๆ
ฤดูร้อนปี 2017 Loulou d’Aki ช่างภาพชาวสวีเดนเดินทางไปทั่วอัฟกานิสถานเพื่อบันทึกสารคดีของ Bacha Posh หลังเธอได้อ่านหนังสือเรื่อง The Underground Girls of Kabul ซึ่งเขียนโดย Jenny Nordberg ตัวเธอเป็นคนแรกที่ถ่ายทอดวัฒนธรรมนี้แก่สากลโลก และ d’Aki เองก็หลงใหลจนต้องเดินทางมาเห็นด้วยตาตนเอง
ด้วยความช่วยเหลือจากล่ามท้องถิ่น เธอพบกับครอบครัวหนึ่งที่สองในหกของลูกสาวพวกเขาถูกเลี้ยงดูมาแบบเด็กผู้ชาย ในวันหนึ่งที่ Setareh ลืมตาดูโลก เธอเป็นบุตรสาวคนที่สามของครอบครัว ในที่สุดพ่อและแม่ตัดสินใจเลี้ยงเธออย่างเด็กผู้ชายดละตั้งชื่อให้ใหม่ว่า Setar สองปีต่อมา Ali ก็คลอดออกมา และเธอก็ถูกเลี้ยงดูแบบเด็กผู้ชายเช่นกัน และในเวลาต่อมาเมื่อน้องชายและลูกชายคนเดียวของบ้านลืมตาดูโลก เธอทั้งสองก็ยังคงใช้ชีวิตแบบเด็กผู้ชายต่อไป
ปัจจุบัน Setar อายุ 16 ปี เธอชอบเล่นฟุตบอลแะมีแฟนสาวชื่อ Arezou ผู้ไม่แคร์ว่าเธอจะเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย ส่วน Ali น้องสาวของเธอปัจจุบันอายุ 14 ปี ได้รับจดหมายรักจากเด็กสาวที่เขียนมาหามากมาย และพวกเธอไม่ได้ช่วยแม่ทำอาหารหรือชงชาเช่นวิถีของเด็กผู้หญิงทั่วไป
“เด็กผู้ชายมีศักดิ์ที่สูงกว่า ใครๆ เลยต้องการเด็กผู้ชาย” d’Aki กล่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับครอบครัวที่มีรายได้น้อย “ถ้าคุณมีลูกสาวเต็มบ้าน แต่ไม่มีลูกชายสักที นี่คือสิ่งปกติที่ผู้คนทำกัน”
แต่หารู้ไม่ว่าเมื่อเด็กหญิงเหล่านี้เติบโตขึ้น และความสะพรั่งบานของวัยสาวปรากฏผ่านเรือนร่าง ชีวิตของเธอกลับยุ่งยากและเต็มไปด้วยอันตราย ครอบครัวนี้ต้องย้ายที่อยู่มาแล้วหลายครั้งเพื่อหลีกเลี่ยงจากการคุกคาม บนท้องถนนผู้คนทั่วไปตะโกนใส่พวกเธอว่าเป็นพวกนอกศาสนา หรือบางครั้งก็ถูกเรียกว่าพวกผิดเพศ พ่อของ Ali ต้องขับรถไปส่งเธอที่โรงเรียนเพื่อความปลอดภัย ในขณะที่ Setar เลิกไปโรงเรียนแล้ว เนื่องจากว่าเธอเบื่อจากการถูกล้อเลียน
ขณะนี้ทั้งพ่อและแม่ต้องการให้พวกเธอเริ่มแต่งตัวและใช้ชีวิตแบบผู้หญิงอัฟกานิสถานทั่วไป แต่ทั้ง Ali และ Setar ไม่ต้องการ “มันยากที่จะเป็นผู้หญิงในอัฟกานิสถาน คุณจะมีตัวเลือกเหลือในชีวิตไม่มาก ใครต่อใครจะเป็นผู้ตัดสินใจให้คุณแทน” d’Aki กล่าว “พวกเธอได้อิสระเสรีแล้ว จู่ๆ จะมาบอกให้พวกเธอกลับไปเป็นผู้หญิง ในประเทศที่ไม่ยอมรับผู้หญิงเนี่ยนะ”
D’Aki มีโอกาสได้พบกับเด็กหญิงที่ใช้ชีวิตในร่างเด็กชายอีกคน เธอชื่อ Zara เธอเป็นกำพร้าและอาศัยอยู่กับลุงที่เลี้ยงเธอมาในฐานะ Bacha Posh เพื่อที่เธอจะได้มีโอกาสยืนได้ด้วยลำแข้งของตนเอง และแน่นอนว่าเธอทำได้ดีเสียด้วย ทุกวันนี้มีชายปฏิเสธการแต่งงานกับเธอไปแล้ว 8 คน เนื่องจากว่าเธอดูเป็นผู้หญิงแกร่งเกินไป และ d’Aki ยังได้พบกับคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวอีกคนที่เลี้ยงลูกสาวให้เป็นผู้ชาย เพื่อที่เธอจะได้ปกป้องดูแลครอบครัวได้
ในค่ายผู้ลี้ภัยของกรุงคาบูล องค์กร Women for Afghan Women เคยเห็น Bacha Posh เพียงแค่สองเคสเท่านั้น ในรอบปี กรณีดังกล่าวเป็นความท้าทายอย่างมากสำหรับ Nasim เนื่องจากเด็กผู้หญิงเหล่านี้เผชิญกับการถูกคุกคามทางเพศ วาจาดูถูก และการหมางเมินจากครอบครัว พวกเธอไม่ต้องการที่จะกลับไปใช้ชีวิตเช่นผู้หญิงทั่วไป มีข้อจำกัดทางเพศในสังคมมากมายที่ยากต่อการปรับตัว พวกเธอต้งเรียนรู้วิธีการสวมบุรกา เรียนรู้วิธีการทำอาหารเลี้ยงดูครอบครัว และเผชิญกับสายตาแปลกๆ จากผู้คนรอบข้าง
“เมื่อเธอเติบโตเป็นผู้ใหญ่ หรือแก่ตัวลง เธอจะเรียนรู้ว่ามันเป็นไปไม่ได้ที่จะมีชีวิตอยู่ในฐานะผู้ชาย ในขณะเดียวกันก็ไม่มีใครยอมรับเธอในฐานะผู้หญิงเช่นกัน” Nasim กล่าว “นี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นจากการเก็บกด ผู้หญิงในประเทศนี้ถูกมองข้ามความสามารถ พวกเธอไม่มีสิทธิมีเสียง”
เรื่อง นีนา สเตรชลิก
อ่านเพิ่มเติม