มหากาพย์การเดินทางผ่านภาพถ่าย เผยภาพอดีตกาลนานโพ้นของพื้นพิภพ
ภาพถ่ายเหล่านี้พาเราเดินทางผ่านประวัติศาสตร์ของผืนปฐพี เฉกเช่นหนังสือเล่มโตที่เปิดออก โลกเผยเรื่องราวผ่านกระบวนการทางธรณีฟิสิกส์อันเก่าแก่ที่นำไปสู่กำเนิดชีวิต
“การเดินทางผ่านกาลเวลา สถานที่ และความหลากหลายนี้ หวังตอกยํ้าความเชื่อมโยงที่เรามีต่อโลกธรรมชาติให้แข็งแรงขึ้น และเป็นแรงบันดาลใจให้เราเคารพในผืนพิภพ” โอลิวิเยร์ เกรินวาลด์ ช่างภาพชาวฝรั่งเศส บอก เป็นเวลาร่วม 30 ปีที่เขาและคู่ชีวิต นักอนุรักษ์และนักเขียน แบร์นาแดต ฌิลแบร์ตาส ตระเวนเดินทางรอบโลกเพื่อบันทึกภาพและเรื่องราวของสถานที่ที่สะท้อนให้เห็นถึงพลังที่สลักเสลาโลกสุดพิเศษใบนี้ขึ้น นี่คือแนวคิดพื้นฐานของโปรเจ็กต์“ปฐมกาล” หรือ Origins ของทั้งสอง
โลกคือดาวเคราะห์หินที่เกิดจากความปั่นป่วนไร้ระเบียบและขับเคลื่อนโดยวิวัฒนาการ เป็นบ้านของถิ่นอาศัยอันหลากหลายและชนิดพันธุ์นับล้านๆ หนึ่งในนั้นคือเผ่าพันธุ์ของเรา โฮโม เซเปียนส์ ผู้หลงใหลในความมหัศจรรย์ของโลก แต่ก็สามารถทำลายล้างได้ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน
ด้วยความกังวลในการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและปัญหาสิ่งแวดล้อมอื่นๆ เกรินวาลด์และฌิลแบร์ตาสจึงทุ่มเทให้กับการถ่ายทอดความอัศจรรย์ของโลกใบนี้ “ดาวเคราะห์ที่ทั้งเขียวชอุ่ม อุดมสมบูรณ์ และโอบอุ้มสรรพชีวิตดวงนี้ใช้เวลาก่อร่างถึง 4,500 ล้านปี” เกรินวาลด์บอก “ตอนนี้เราจะทำอย่างไรกันต่อไป จะตั้งหน้าตั้งตาสร้าง วิกฤติทางนิเวศวิทยา หรือตัดสินใจในท้ายที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงสิ่งเลวร้ายที่สุด”
ภาพถ่ายในโปรเจ็กต์ปฐมกาลบันทึกความงามและความหลากหลายของพลังทางธรรมชาติ ภูเขาไฟพ่นธารลาวาอันโชติช่วง แสงเหนือใต้ร่ายรำคล้ายภูตผีในคํ่าคืนเย็นเยือก พลังกัดกร่อนสลักเสลาขุนเขาน้อยใหญ่ ชีวิตรูปแบบแรกๆ ดิ้นรนเพื่อแสวงหาที่ทางของตนเอง พืชพรรณแพร่กระจายไปทั่วโลก และสํ่าสัตว์ก็แตกแขนงหลายหลากทั่วถิ่นอาศัย “บางครั้ง ดูเหมือนดิบเถื่อน บางครั้งสงบงาม เคลื่อนที่และเลื่อนไหลไม่หยุดหย่อน ธรรมชาติคือแหล่งที่มาของแรงบันดาลใจไร้ขีดจำกัด” ฌิลแบร์ตาสพรรณนา
ภาพถ่ายเหล่านี้ซึ่งเป็นเพียงเศษเสี้ยวหนึ่งในผลงานของเกรินวาลด์แบ่งหมวดหมู่ออกเป็นสี่ระยะหรือขั้นตอน เริ่มจากโกลาหล (Chaos) สะท้อนต้นกำเนิดอันปั่นป่วนของดาวเคราะห์ โลก (Earth) ซึ่งเป็นระยะที่สอง ถ่ายทอดภูมิทัศน์หลากหลายที่ถูกพลังกัดกร่อนสลักเสลาขึ้น โอเอซิส (Oasis) คือการแพร่กระจายของพืชพรรณที่ปรากฏแม้แต่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยถึงขีดสุด และสุดท้ายคือสํ่าสัตว์ (Beasts) เฉลิมฉลองความหลากหลายทางชีวภาพสุดพิเศษของอาณาจักรสัตว์
ราวกับฉากจากยุคบรรพกาลของโลก ธารลาวาไหลจากรอยแยกของภูเขาไฟเอยาเฟียตลาโยโคลในไอซ์แลนด์ ระหว่างการปะทุเมื่อปี 2010 เบื้องล่างคือโกรกธารที่เกิดจากการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกและการกัดเซาะของนํ้าจากธารนํ้าแข็งตลอด หลายร้อยปีที่ผ่านมาหยดนํ้าจากฝนยามเช้าในพื้นที่ชุ่มนํ้าแพนทานาลของบราซิลจับบนใบของพืชในวงศ์จอกหูหนู ความหลากหลายของพืชพรรณในปัจจุบันสามารถสืบย้อนไปถึงกระบวนการที่เริ่มขึ้นในสาหร่ายขนาดเล็กยุคบรรพกาลโกลาหล
ชิ้นส่วนนํ้าแข็งล่องลอยอยู่ในทะเลสาบธารนํ้าแข็งโยคุลซาร์โลนในไอซ์แลนด์ใต้แสงเหนือ ปรากฏการณ์อันน่าตื่นตาบนฟากฟ้านี้เกิดขึ้นเมื่อลมสุริยะปะทะและเคลื่อนตัวไปตามสนามแม่เหล็กโลกซึ่งทำหน้าที่ปกป้องโลกจากรังสีดวงอาทิตย์ในโลกยุคบรรพกาล หินภูเขาไฟก่อตัวเป็นเปลือกหนาอาจคล้ายกับที่เห็นอยู่นี้ในแคลดีรา หรือแอ่งภูเขาไฟที่มีลาวาเดือดพล่านของภูเขาไฟนีอีรากองโก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาวีรุงกาในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกโลก
ยามอรุณรุ่ง เมฆบางๆ ลอยอ้อยอิ่งเหนืออูลูรู หินโผล่ขนาดใหญ่ ณ ใจกลางของออสเตรเลีย หินทรายที่ก่อตัวขึ้น เมื่อกว่า 500 ล้านปีก่อนนี้ มีความสูง 863 เมตร และถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สำหรับชาวอะบอริจินในพื้นที่แถบนี้ ของรัฐนอร์เทิร์นเทร์ริทอรีราวห้าล้านปีก่อน แม่นํ้าโคโลราโดสลักเสลาผาชันหรือผาตั้งแห่งนี้ซึ่งตั้งชื่อได้อย่างเหมาะเจาะว่า ฮอร์สชูเบนด์ หรือคุ้งนํ้า เกือกม้า ใกล้เมืองเพจ ในรัฐแอริโซนาโอเอซิส
ต้นควีฟเวอร์ซึ่งเป็นพืชตระกูลเดียวกับว่านหางจระเข้ เป็นที่ชื่นชอบของชนพื้นเมืองเผ่าแซน ในนามิเบีย โดยมักนำกิ่งก้านไปใช้ทำที่เก็บลูกธนู ต้นไม้ที่กำลังถูกคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเหล่านี้มีเรือนยอดแผ่กว้างให้ร่มเงาแก่นกกระจาบที่มักมาทำรังเป็นกลุ่มใหญ่ป่าดิบชื้นหรือป่าฝนโฮห์ ณ ใจกลางอุทยาน แห่งชาติโอลิมปิกในรัฐวอชิงตัน เป็นหนึ่งในป่าฝนเขตอบอุ่นผืนสุดท้ายที่หลงเหลืออยู่ในทวีปอเมริกาเหนือส่ำสัตว์
เดือนตุลาคมของทุกปี หงส์ฮูเปอร์ในไซบีเรีย จะเริ่มอพยพหนีหนาว หลังใช้เวลาบินติดต่อกัน 18 ชั่วโมงเป็นระยะทาง 3,800 กิโลเมตร พวกมันก็มาถึงฮกไกโด เกาะเหนือสุดของญี่ปุ่น ที่ซึ่งอุณภูมิอบอุ่นกว่าแนวปะการังฮาร์ดีซึ่งเป็นหนึ่งในแนวปะการังนับพันแห่งที่ก่อตัวขึ้นเป็นเกรตแบร์ริเออร์รีฟ โครงสร้างขนาดใหญ่ที่สุดในโลกที่สร้างโดยสิ่งมีชีวิต แนวปะการังนี้อุดมไปด้วยฟองนํ้าซึ่งปรากฏขึ้นครั้งแรกในมหาสมุทรเมื่อราว 600 ล้านปีก่อน เรื่อง เอวา วาน เดน แบร์ก
ภาพถ่าย โอลิวิเยร์ เกรินวาลด์
ติดตามสารคดี มหากาพย์การเดินทางผ่านภาพถ่าย เผยภาพอดีตกาลนานโพ้นของพื้นพิภพ ฉบับสมบูรณ์ได้ที่นิตยสาร เนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย เดือนกรกฎาคม 2565
สั่งซื้อนิตยสารได้ที่ https://www.naiin.com/product/detail/549797