ราเมือก ดูเหมือนผู้มาเยือนจากโลกอื่น
บางชนิดงอกก้านสั้นๆ ตรงปลายเป็นก้อนกลมสีส้ม บางชนิดรวมตัวกันเป็นฟองฟูฟ่องหรือแผ่ออกไปเป็นใยคล้ายระลอกคลื่น สีเหลือง แม้จะมีรูปร่างลักษณะเหมือนมาจากโลกอื่น ก้อนกลมๆ สีสวยเหล่านี้เป็นสิ่งมีชีวิตบนโลกจริงๆ พวกมันคือราเมือก (slime mold) สิ่งมีชีวิตแตกต่างกันหลายชนิดในหลายกลุ่ม โดยบางชนิดมีความเกี่ยวข้องกันห่างๆ และแม้จะมีชื่อเรียกเช่นนั้น สิ่งมีชีวิตรูปร่างเป็นก้อนเหล่านี้ไม่เกี่ยวข้องกับราแต่อย่างใด แต่อยู่ในกลุ่มสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวกลุ่มใหญ่ที่เรียกว่า อะมีโบซัว (Amoebozoa)
ราเมือกเจริญงอกงามในสิ่งแวดล้อมชุ่มชื้นทั่วโลก เช่น ตามซอกหลืบของท่อนไม้ผุพังบนพื้นป่า ในสนามหลังบ้านคุณ ราเมือกอาจปรากฏให้เห็นตามเศษไม้ที่ใช้คลุมดิน
นักวิทยาเชื้อรา มารี เทรสต์ แห่งมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน-แมดิสัน หวนคิดอย่างพออกพอใจถึงฤดูร้อนที่ชื้นแฉะเป็นพิเศษ เมื่อราเมือกขึ้นอยู่ตรงนั้นตรงนี้ในสนามของเธอ เมื่อเธอและลูกสาวใช้สายยางฉีดน้ำไปบนหย่อมราเมือง กระเปาะบรรจุสปอร์ก็ แตกออก เป็นการกระจายราเมือกรุ่นต่อไป
หย่อมราเมือกในสวนของเทรสต์เป็นราเมือก “อ้วกหมา” ซึ่งเป็นราเมือกชนิดหนึ่งในกลุ่มพลาสโมเดียล พวกมันใช้ระยะหนึ่ง ของชีวิตเป็นก้อนที่เสาะหาจุลินทรีย์กิน และอีกระยะหนึ่งสร้างอับสปอร์ซึ่งตรึงอยู่กับที่ โดยมีรูปร่างและสีสันที่หลากหลาย ราเมือก กลุ่มนี้รวมถึงหนึ่งในดาราของโลกราเมือก Physarum polycephalum สีเหลืองสด ราเมือกซึ่งคืบคลานไปตามมือเกาะเหนียวหนึบ ชนิดนี้ทำให้นักวิทยาศาสตร์ประหลาดใจกับ “ความฉลาด” ระดับพื้นฐานของมัน แม้ไม่มีสมอง มันสามารถระบุเส้นทางที่สั้นที่สุดผ่านเขาวงกตและจดจำตำแหน่งของอาหารโดยประทับความทรงจำไว้ในหลอดที่ประกอบกันขึ้นเป็นร่างกายของมัน
แม้จะมีงานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์ แต่ราเมือกยังคงเก็บงำความลึกลับไว้อีกมาก ทำไมมีสีสันสดใส ทำไมมีรูปร่างแตกต่างกันมากมาย ยังมีที่ไม่ได้รับการค้นพบอีกกี่ชนิด “มันทรมานใจค่ะที่เรายังไม่รู้อะไรอีกมาก” แอน พริงเกิล นักวิทยาเชื้อรา เพื่อนร่วมงาน คนหนึ่งของเทรสต์ กล่าว
เรื่อง มายา เว-ฮาส
ภาพถ่าย แอนดี แซนด์ส
แปล ปณต ไกรโรจนนันท์
ติดตามสารคดี อัศจรรย์และความลึกลับของราเมือก ฉบับสมบูรณ์ได้ที่ นิตยสารเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย เดือนพฤษภาคม 2566
สั่งซื้อนิตยสารได้ที่ https://www.naiin.com/product/detail/576825