เมื่อปี 2018 ใบหน้าจำลองของ Cheddar Man ผู้มีผิวสีเข้ม ทว่าดวงตากลับสุกสว่างไปด้วยสีฟ้า สร้างข้อถกเถียงมากมายเกี่ยวกับอัตลักษณ์ที่แท้จริงของชนพื้นเมืองสหราชอาณาจักร ในฐานะบรรพบุรุษชาวอังกฤษคนหนึ่ง ตัวเขาเคยมีชีวิตอยู่เมื่อ 10,000 ปีก่อน
และล่าสุดมีการค้นพบน่าสนใจ เมื่อนิทรรศการใหม่ที่จัดขึ้นโดยพิพิธภัณฑ์ และอาร์ทแกลอรี่ Brighton ได้เผยโฉมใบหน้าของชนพื้นเมืองโบราณที่เคยอาศัยอยู่บริเวณอ่าวทางตอนใต้ของอังกฤษจำนวน 7 คน กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่นำพาใบหน้าโบราณให้กลับมามีชีวิตอีกครั้งกำลังยืนยันกับเราว่าประวัติศาสตร์ของภูมิภาคนี้ซับซ้อนกว่าที่คิดกันไว้มาก
5 ใน 7 ตัวอย่างได้รับการยืนยันว่าเป็นชนพื้นเมืองแท้ๆ รูปโฉมของพวกเขาถูกสร้างขึ้นใหม่จากหัวกะโหลกเดิมที่ถูกค้นพบกระจัดกระจายในเมืองซัสเซกซ์ โดยตัวอย่างที่ใหม่ที่สุดเป็นของชายคนหนึ่งในวัยใกล้เคียง 40 ปี ถูกพบเข้าระหว่างที่คนงานก่อสร้างกำลังดำเนินการก่อสร้างเมื่อทศวรรษ 1980 จากการตรวจสอบโครงกระดูกบ่งชี้ว่าชายผู้นี้มีชีวิตอยู่ในยุคแองโกล-แซกซัน (คริสต์ศักราชที่ 410 – 1066) หรือช่วงเวลาที่อังกฤษถูกปกครองโดยกษัตริย์พระองค์เดียวเป็นครั้งแรก รายงานจาก Richard Le Saux ผู้ดูแลอาวุโสของพิพิธภัณฑ์
สำหรับตัวอย่างที่เก่าแก่ที่สุดคือมนุษย์นีแอนเดอร์ทัลเพศหญิง และมนุษย์สมัยใหม่เพศชาย ในการฟื้นคืนใบหน้าของพวกเขา ทีมงานอ้างอิงข้อมูลจากตัวอย่างอื่นๆ ที่พบในยุโรป หลักฐานเครื่องไม้เครื่องมือที่พบในบริเวณเดียวกันระบุว่าพวกเขามีชีวิตอยู่เมื่อ 40,000 ปีก่อน
ฟื้นคืนใบหน้า
Oscar Nilsson ใช้เวลานาน 14 เดือนในการฟื้นคืนใบหน้าของชนพื้นเมืองโบราณเหล่านี้ ตัวเขาเป็นนักโบราณคดี และประติมากรผู้เคยฟื้นคืนใบหน้าของหญิงชนชั้นสูงในเปรู อายุ 1,200 ปี และวัยรุ่นหญิงจากกรีซ ที่เคยมีชีวิตเมื่อ 9,000 ปีก่อน กระบวนการทำงานทางนิติวิทยาศาสตร์ของเขาเริ่มต้นด้วยการสร้างแบบจำลอง 3 มิติของกะโหลกศีรษะ สแกน และพิมพ์ออกมา จากนั้นฟื้นคืนส่วนประกอบของใบหน้าอย่างกล้ามเนื้อด้วยสองมือ ซึ่งเทคนิคนี้อ้างอิงข้อมูลทางร่างกายจากโครงสร้างกระดูก, เพศ ไปจนถึงอายุเมื่อเสียชีวิตของเจ้าของกะโหลกเอง
การศึกษาลักษณะทางพันธุกรรมของประชากรในยุโรปโบราณช่วยให้ข้อมูลที่ Nilson สามารถประมาณการอย่างแม่นยำได้ว่าบุคคลนั้นๆ มีสีผิว, เส้นผม และสีตาแบบไหน ยกตัวอย่างเช่น ประชากรชาวยุโรปในยุคหินใหม่อย่าง Whitehawk ตัวอย่างเพศหญิงอายุ 5,600 ปี จะมีสีผิวที่สว่าง และสีตาที่เข้มกว่าชนพื้นเมืองในยุคก่อนอย่าง Cheddar Man แต่สีผิวของเธอก็ยังถือว่าเข้มกว่ามาก เมื่อเทียบกับผิวของ Ditchling Road Man ตัวอย่างเพศชาย ประชากรกลุ่มนี้อพยพจากยุโรปมายังเกาะอังกฤษเมื่อราว 4,400 ปีก่อน และเป็นชนผิวขาวกลุ่มแรกที่มีดวงตาสีอ่อนแบบผู้คนในยุโรป
สหราชอาณาจักรกำลังเข้าใกล้เดือนสุดท้ายของการเจรจา Brexit ใบหน้าของผู้มาก่อนกาลเหล่านี้อาจพอจุดประกายให้ผู้คนถกเถียงกันถึงเรื่องราวของผู้ที่อาศัยอยู่ก่อนหน้า ตลอดจนการเชื่อมต่อทางวัฒนธรรม รายงานจาก Le Saux “หนึ่งในเรื่องที่พบก็คือบ่อยครั้งมากที่เราเชื่อมโยงกับยุโรป และประวัติศาสตร์ของเราคือการอพยพมาจากยุโรปในแต่ละยุคแต่ละสมัยเช่นกัน” และหากย้อนกลับไปเมื่อ 8,000 ปีก่อน ในช่วงเวลาที่ระดับน้ำทะเลยังไม่สูงเท่าปัจจุบัน สหราชอาณาจักรคือส่วนหนึ่งของทวีปยุโรปที่เชื่อมต่อกันด้วยผืนแผ่นดิน
เรื่องราวของแต่ละคน
อะไรที่ทำให้นิทรรศการโฉมหน้าของชนพื้นเมืองโบราณเหล่านี้น่าสนใจ Nilsson ระบุว่ามันคือการที่วิทยาศาสตร์สามารถนำพาเรื่องราวเมื่อครั้งที่พวกเขายังมีชีวิตกลับมาได้ “ผมทำงานกับกะโหลกศีรษะมากมาย แต่นิทรรศการนี้คือตัวอย่างที่มีคาแรคเตอร์ที่สุดเท่าที่เคยพบมา ใบหน้าที่ถูกฟื้นคืนขึ้นใหม่นี้มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมาก”
Whitehawk Woman โดดเด่นมากสำหรับสถานการณ์ไม่ปกติที่นำเธอไปสู่ความตาย การศึกษาทางวิทยาศาสตร์พบว่าเธอเกิดเมื่อ 5,000 ปีก่อน บริเวณชายแดนเมือง Welsh จากนั้นอพยพไปทางตะวันออกหลายร้อยกิโลเมตรจนมาถึงเมืองซัสเซกซ์ และลงเอยในสุสานบริเวณทางเข้าไปยังพื้นที่ประกอบพิธีของผู้คนในยุคหินใหม่ ชิ้นส่วนที่ยังหลงเหลืออยู่ของตัวอ่อนบริเวณอุ้งเชิงกรานบ่งชี้ว่าเธอเสียชีวิตระหว่างคลอดลูก ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เหล่านี้ยิ่งขับให้งานศิลป์ของ Nilsson มีชีวิตชีวามากยิ่งขึ้น
“ผมตั้งใจสร้างใบหน้าของเธอให้ดูมีความอยากรู้อยากเห็น คิดคำนึงถึงอนาคต นี่คือช่วงเวลาก่อนที่เธอจะคลอดลูก ซึ่งเธอยังไม่รู้เลยว่าสิ่งนี้จะพรากเธอไปจากโลกตลอดกาล” Nilsson กล่าว
และสำหรับ Slonk Hill Man ตัวอย่างที่แสดงรอยยิ้มมั่นอกมั่นใจนี้ จากโครงกระดูกของเขา ชายผู้นี้มีอายุราวๆ 20 ปี ในยุคเหล็ก และค่อนข้าง “ดูดีใช้ได้” ซึ่งบางครั้งก็ส่งผลให้กระบวนการฟื้นฟูใบหน้าสร้างให้เขาละม้ายคล้ายหุ่นลองเสื้อมากเกินไป รายงานจาก Nilsson นอกจากนั้นกะโหลกศีรษะของเขายังมีจุดเด่นตรงที่สันคิ้วชนกัน ซึ่งให้ภาพของความโหดร้ายขึ้นมาหน่อยๆ “มันยากที่จะสร้างใบหน้าของชายผู้นี้ให้ยิ้มแย้มโดยปราศจากความน่าสะพรึงไปด้วย”
และสำหรับตัวอย่างที่ชื่อ Stafford Road Man คือใบหน้าที่ Nilsson ต้องตัดสินใจ ชายจากยุคแองโกล-แซกซันผู้นี้เสียชีวิตจากโรคฝีบนใบหน้า เป็นไปได้ว่าในช่วงเวลาสุดท้ายการติดเชื้ออาจส่งผลให้ฝีดังกล่าวบวมมาก แต่ Nilsson เลือกที่จะไม่เล่ามันออกมาเกินจริง “ผมต้องการแสดงใบหน้าที่มีเกียรติ และสามารถเชื่อมโยงกับผู้เข้าชมในพิพิธภัณฑ์ได้มากกว่า”
เรื่อง Kristin Romey
อ่านเพิ่มเติม