พรางสมุทร (การพรางตัวของสัตว์โลกใต้มหาสมุทร)
พรางสมุทร – การพรางตัวของสัตว์โลกใต้มหาสมุทร
ผมอยากเปรียบแนวปะการังเป็นเหมือนมหานครใหญ่สักแห่ง มหานครแสนสวยแห่งนี้เต็มไปด้วยสีสัน แต่ก็แฝงไปด้วยอันตรายรอบด้าน มหานครที่มีทั้งผู้ล่าและผู้ถูกล่า ทั้งสองฝ่ายต่างงัดเอากลยุทธ์ต่าง ๆ ออกมาชิงความได้เปรียบเพื่อความอยู่รอดของตัวเองใน “มหาสมุทรนคร”
ยุทธวิธีหนึ่งที่ทั้งผู้ล่าและผู้ถูกล่านิยมใช้กัน เป็นวิธี ที่น่าฉงนและน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง นั่นคือ การพรางตัวหรือที่ฝรั่งเรียกว่า Camouflage
เรื่องและภาพ ธนะวัฒน์ ลิขิตคีรีรัตน์
รางวัลชนะเลิศ โครงการประกวดสารคดีภาพ “10 ภาพเล่าเรื่อง” ปี 2012
โดยนิตยสาร เนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย
สัตว์ทะเลที่อาศัยอยู่ตามกอปะการังหรือดอกไม้ทะเลมีวิธีพรางตัวให้กลมกลืนไปกับ “เจ้าบ้าน” หลากหลายวิธีแตกต่างกันไป เช่นกุ้งที่อาศัยอยู่บนดอกไม้ทะเลตัวนี้พรางกายจนโปร่งใส ทำให้สัตว์นักล่ามองเห็นได้ยากปูปะการังอ่อนตัวนี้ใช้เทคนิคการพรางตัวที่ลํ้าหน้าไปอีกขั้น กล่าวคือ เจ้าปูตัดกิ่งปะการังอ่อนที่เป็นบ้านของมันมาติดไว้บนกระดองและแบกไปด้วยทุกที่ ปูที่พรางตัวแบบนี้มีชื่อเรียกเก๋ๆว่าปูแต่งตัว หรือ decorated crabปลาใบไม้เปลี่ยนสีสันของลำตัวให้เหมือนกับหญ้าทะเล หรือกอสาหร่ายที่อาศัยอยู่ เพื่อหวังตบตาสัตว์นักล่า(ภาพนี้และภาพถัดไป) ผู้ล่าใต้สมุทรงัดกลยุทธ์พรางตัวมาใช้เช่นกัน เช่น ปลากบขน หรือ hairy frog fish ที่มีระโยงระยางงอกออกมาจากลำตัวจนดูคล้ายก้อนหินที่มีสาหร่ายเกาะ เมื่อเหยื่อหลงกลว่ายเข้ามาใกล้ปลากบจะพุ่งเข้าชาร์จด้วยความเร็วปานสายฟ้าแลบ
ส่วนนักล่าอย่างปลาอุบ หรือ stargazer ใช้วิธีฝังตัวลงในพื้นทราย โผล่ขึ้นมาแต่ส่วนตา รอคอยเวลาให้เหยื่อผ่านเข้ามาในระยะโจมตีปลาจิ้มฟันจระเข้ (ornate ghost pipefish) หรือ harlequin ghost pipefish ที่มักอาศัยอยู่ใกล้ๆ ดาวขนนก ไม่เพียงพรางตัวให้มีรูปร่าง ลวดลาย และสีสันละม้ายดาวขนนก แต่ยังมีพฤติกรรมอย่างการว่ายนํ้าโดยเอาหัวปักลงและโบกหางจนดูเหมือนรยางค์ของดาวขนนกอีกด้วยกุ้งดาวขนนก หรือ crinoid shrimp เป็นอีกตัวอย่างหนึ่งของการพรางตัวให้เข้ากับเจ้าบ้าน กุ้งชนิดนี้เลียนแบบลวดลายและสีสันของดาวขนนกที่พวกมันอาศัยอยู่ได้อย่างกลมกลืนราวกับเป็นผู้เชี่ยวชาญแห่งศาสตร์ “การพรางสมุทร” (marine camouflage)ลูกหมึกตัวจ้อยอาศัยการเปลี่ยนสีของเม็ดสีบนผิวหนังได้อย่างรวดเร็วในการพรางตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม ในกรณีนี้คือกอกัลปังหาสีแดงสด
นกฮูก Screech Eastern, Okefenokee Swamp, จอร์เจีย
