Tide of Tomorrow คือนิทรรศการภาพผลงานเดี่ยวครั้งแรกของ ชิน-ศิรชัย อรุณรักษ์ติชัย ช่างภาพสารคดี ที่เราคุ้นเคยดี เขาน่าจะเป็นช่างภาพคนไทยไม่กี่คนที่ผลงานปรากฏในสื่อต่างประเทศมากที่สุด ทั้ง National Geographic, the Washington Post, the New York Times, the Guardian รวมถึงยังได้ร่วมงานกับองค์กรอนุรักษ์ต่างๆ อย่าง IUCN, Save Our Seas Foundation, WildAid, Ocean Conservancy
หากคุณเป็นเพื่อนกับชินใน Facebook คุณก็น่าจะตั้งคำถามถึงกิจวัตรการงานของเขาไม่มากก็น้อย เขาอยู่แถวหน้าตอนโควิด-19 ระบาด เก็บอารมณ์และสื่อสารถึงความเดือดร้อนของผู้ประสบภัยที่หาดใหญ่ เดินทางไปเก็บประเด็นสหภาพแห่งชาติกะเหรี่ยง ขณะที่อีกไม่น้อยเขาสวมเสื้อสูททับเสื้อยืดสีดำที่เหมือนจะเป็นคาแรกเตอร์ขึ้นพูดเสวนาบทเวทีในฐานะนักชีววิทยาทางทะเล และนักเคลื่อนไหวในประเด็นสิ่งแวดล้อม
“ถ้าเอาภาพไปรวมของคนอื่น ร่วมโปรเจคนั่นนี่ก็ทำมาไม่น้อยครับ แต่ถ้าเป็นภาพของผมคนเดียวทั้งหมด นี่เป็นครั้งแรก ผมจึงชวนฟี่ (เอกรัตน์ ปัญญะธารา ช่างภาพและบรรณาธิการภาพนิตยสาร National Geographic ฉบับภาษาไทย) มาร่วมด้วย” ชิน บอกกับเราเมื่อ 26 พฤศจิกายน 2568 ซึ่งเป็นวันที่ Tide of Tomorrow จัดแสดงวันแรก
จากคลังภาพที่ว่าด้วยระบบนิเวศทางทะเลนับหลายร้อยภาพ ถูกคัดเลือกเหลือ 41 ภาพ เอกรัตน์ ในฐานะ Curator นิทรรศการบอกว่า เขาตั้งใจที่จะอธิบายตัวตนของชินให้ชัดขึ้น ซึ่งเขาเองก็รู้จักกันมานานพอสมควร ทั้งผลงานที่เคยลง National Geographic ฉบับภาษาไทย และโปรเจคอื่นที่ชินร่วมในฐานะนักสำรวจของสมาคม National Geographic
“ผมว่างานของชิน จะเป็นในนิตยสาร ออนไลน์ หรือนิทรรศการเนื้อหามันคงไม่ต่างกัน เพราะเขาถือเป็นคนที่เอาจริงเอาจังที่สุดคนหนึ่งในการทำงานอนุรักษ์ และสิ่งที่เขานำเสนอใน Tide of Tomorrow ก็เช่นกัน มันเป็นนิทรรศการภาพที่เชื่อว่าการอนุรักษ์ไม่ได้มีใครเป็นพระเอกหรือผู้ร้ายอย่างเดียว แต่การมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียสำคัญที่สุด เราดึงประเด็นนี้มา และมาจัดแสดงโดยพยายามจะสร้างประสบการณ์ให้กับคนดู ทั้งการวางภาพให้เทียบกับสเกลจริง การเล่นกับมุมที่เล่าเรื่องเดียวกันในแต่ละภาพ” เอกรัตน์ บอก
ศิรชัย บอกว่า Tide of Tomorrow สื่อสารถึง องค์ความรู้การอนุรักษ์ที่เน้นการคุ้มครองทะเลโดยชุมชน (LMMA) เพราะประสบการณ์ส่วนตัวมองว่าทิศทางในการจัดการสิ่งแวดล้อมในแต่ละพื้นที่ มักจะเป็นบวกเมื่อมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลายฝ่าย ทั้งประชาชน อาสาสมัคร นักวิจัย ช่างภาพ ผู้ประกอบการท่องเที่ยว นักตกปลา ชุมชนประมงพื้นบ้าน และอีก ฯลฯ ซึ่งทำงานกันคนละมุม คนละด้าน แต่มีจุดร่วมเดียวกันคือให้คุณค่าของความเป็นระบบนิเวศยังอยู่และทั้งหมดสามารถสร้าง Community driven conservation ที่การอนุรักษ์เปิดโอกาสให้ชุมชนท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญในการตัดสินใจและลงมือปฏิบัติ แทนการให้รัฐกำหนดแต่เพียงฝ่ายเดียว เช่น ในปีนี้ เราเห็นการเคลื่อนไหวของหลายฝ่าย ในการคัดค้านเนื้อหาประเด็นมาตรา 69 กฎหมายประมง
“อย่างที่ รู้ผมทำหลายอย่าง มีหลายกลุ่มที่ผมไปร่วมด้วย และเบื้องหลังพื้นฐานของผมคือนักวิทยาศาสตร์ ผมเชื่อเรื่อง Science-driven policy ซึ่งมองว่าการกำหนดนโยบายสาธารณะต้องอาศัยหลักฐานและข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เป็นพื้นฐาน โดยมุ่งหวังให้เกิดการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพและเป็นประโยชน์ต่อสังคม ในฐานะคนที่อยู่หลายกลุ่มผมเห็นจุดร่วมของแต่ละ Stakeholder ที่สามารถไปด้วยกันได้ แม้ว่าจะไม่ได้เห็นร่วมกันทุกเรื่อง ผมจึงดึงเอาประเด็นนี้มาสื่อสารในนิทรรศการ และผมอยากจะใช้ภาพเหล่านี้ขับเคลื่อนไปสู่งานอนุรักษ์ทั้งวันนี้และอนาคต”
Tide of Tomorrow นำเสนอแนวคิดใหม่แห่งการอนุรักษ์ทะเลอย่างยั่งยืน ที่ความรุ่งเรืองของสิ่งแวดล้อม มนุษย์ และมรดกทางวัฒนธรรมสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างกลมกลืน นอกจากรับชมผลงานผู้สนใจภาพถ่ายยังสามารถร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการร่วมอนุรักษ์ท้องทะเลไทยด้วยการสั่งจองรูปภาพผลงาน 9 รูป โดยรายได้ส่วนหนึ่งจะมอบให้กับมูลนิธิอนุรักษ์และชุมชนประมงท้องถิ่น 9 โครงการ สามารถติดต่อพรีออเดอร์ได้ภายในงาน
TIDE OF TOMORROW | Informed. Inclusive. Alive. จัดแสดงตั้งแต่วันนี้- 5 มกราคม 2569 ที่ Art Jewel ชั้น 5 สยามพารากอน
เรื่อง : กองบรรณาธิการ
ภาพ : ภัทรพล จันทพุฒ