ทำไม แมลงสาบ ถึงไม่สูญพันธุ์

NGThai
3 years ago

เพราะเหตุใด แมลงสาบ ถึงไม่สูญพันธุ์

หลักฐานซากดึกดำบรรพ์ของแมลงชนิดหนึ่ง เป็นข้อพิสูจน์ที่สามารถบ่งชี้ได้ว่าแมลงสาบนั้นมีมาตั้งแต่ช่วงราวๆ 300 ล้านปีก่อน เนื่องจากมันดำรงชีวิตมาอย่างยาวนาน เจ้า แมลงสาบ หลากหลายสายพันธุ์จึงถูกพิจารณาให้เป็นหนึ่งในบรรดาสัตว์ที่สูญพันธุ์ยากเป็นอันดับต้นๆ

หากพูดถึงแมลงสาบคงมีแต่คนส่ายหน้าและแสดงอาการไม่ชอบใจ เพราะแมลงเหล่านี้มักสร้างประสบการณ์อันน่าตื่นตระหนกให้กับใครหลายๆ คน ไม่ว่าจะเป็นตอนที่พวกมันบิน หรือคืบคลานเข้ามาหาตัวเรา ไม่เพียงแค่นี้พวกมันยังสร้างผลกระทบอื่นๆ ต่อสุขภาพของมนุษย์อีกด้วย และปัญหาที่ว่านั้นล้วนแต่เป็นสิ่งที่เราพบเจอกันในชีวิตประจำวันทั้งสิ้น

ปัญหาแรกที่พบ คือ พวกมันมักก่อเชื้อโรคเจือปนในอาหาร เพียงแค่พวกมันวิ่งผ่านจานข้าว หรือแม้แต่สัมผัสของใช้ภายในครัว แบคทีเรียที่อยู่ในตัวของแมลงสาบก็สามารถส่งผ่านมายังภาชนะได้ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษ โรคบิด และโรคท้องร่วง

ปัญหาข้อต่อมา คือ โรคภูมิแพ้จากแมลงสาบ หากมนุษย์คนใดที่พบเจอกับอุจจาระ หรือซากการลอกคาบของแมลงสาบ อาจส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติ เช่น มีผดผื่นขึ้นที่ผิวหนัง น้ำตาไหลไม่รู้ตัว จามติดต่อกันหลายครั้ง และอาจร้ายแรงถึงขั้นเป็นโรคหอบหืด

ปัญหาข้อสุดท้ายที่สาหัสไม่แพ้กัน คือ แมลงสาบเป็นพาหะนำโรค เชื้อโรคที่มาพร้อมกับแมลงสาบนั้นอาจส่งผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อสุขภาพได้ หากได้รับการสะสมแบคทีเรียติดต่อกันเป็นเวลานาน เช่น โรคอุจจาระร่วงจากเชื้ออีโคไล (Escherichia coli) หรือโรคสเตรปโทคอกโคสิส (Streptococcus) เป็นต้น (อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคสเตรปโทคอกโคสิสได้ที่นี่) 

ไดโนเสาร์ยังสูญพันธุ์ แล้วเหตุใดแมลงสาบถึงยังคงมีชีวิตอยู่? หลายๆ คนคงเคยสงสัย และต่างนึกถึงเหตุผลว่าทำไมแมลงสาบถึงยังไม่สาบสูญไปจากโลกเสียที เพราะเจ้าแมลงเหล่านี้มีปัจจัยหลายๆ อย่างที่ส่งผลให้พวกมันสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ และเหตุผลเหล่านี้จึงถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้พวกมันดำรงชีพมาเป็นระยะเวลาหลายร้อยล้านปี

1. พวกมันมีความสามารถในการปรับตัวอย่างยอดเยี่ยม คงเป็นเรื่องยากสำหรับแมลงชนิดอื่นที่จะสามารถปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเป็นฤดูกาล หรือแม้แต่ที่อยู่อาศัย แต่สำหรับแมลงสาบนั้น พวกมันสามารถปรับตัวได้กับทุกถิ่น และอาศัยอยู่ได้ทั้งในบ้าน ที่สาธารณะ หรือแม้แต่ในที่อับชื้นก็ยังได้
2. อาหาร แมลงสาบสามารถกินอาหารได้แทบทุกอย่างบนโลกใบนี้ เช่น อาหารจำพวกแป้ง, ของหวาน, เนื้อสัตว์, ซากสัตว์, กาว และเส้นผม เป็นต้น
3. ขนาด แมลงสาบเยอรมันคือสายพันธุ์ที่มีขนาดเล็ก ดังนั้นพวกมันสามารถซ่อนตัวอยู่ในรอยร้าวเล็กๆ ได้ หรืออยู่กันอย่างแออัดตรงหลังกำแพงก็ทำได้ไม่ยาก หรือพวกมันอาจถูกพบใต้ตู้เย็น ใต้ตู้กับข้าว หรืออุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ ด้วยขนาดตัวที่ไม่ใหญ่มากจนเกินไป จึงทำให้แมลงสาบเหล่านี้สามารถหลบหลีกผู้คนได้อย่างว่องไว
4. ออกหากินในเวลากลางคืน แมลงสาบมักใช้เวลาในช่วงกลางคืนมากกว่าตอนกลางวัน และแน่นอนว่าช่วงกลางดึกนั้นถือเป็นช่วงนอนหลับพักผ่อนของมนุษย์ ดังนั้นมันจึงใช้โอกาสนี้ในการออกหาอาหาร โดยปราศจากผู้คนรบกวน
5. การสืบพันธุ์ แมลงสาบเพศเมียสามารถมีการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศได้ โดยวิธีการนี้เป็นการสืบพันธุ์แบบ พาร์ธีโนเจเนซิส (Parthenogenesis) ซึ่งตัวเมียสามารถผลิตไข่ที่ฟักเป็นตัวได้โดยไม่ต้องมีการปฏิสนธิ โดยส่วนใหญ่ตัวเมียมักจะวางไข่ออกมาในลักษณะแคปซูล ซึ่งในแคปซูลนั้นบรรจุทายาทของมันได้ถึง 40 ตัว ภายใน 1 ปีจึงมีลูกแมลงสาบออกมาสู่โลกภายนอกถึง 400 ตัว

ถึงแม้แมลงสาบจะหัวขาด แต่มันยังคงมีชีวิตต่อไปได้นานนับสัปดาห์ เพราะแมลงสาบนั้นมีทางเดินหายใจอยู่ที่เปลือกภายนอก ไม่ได้หายใจทางจมูกแต่อย่างใด

วิธีกำจัดแมลงสาบด้วยวิธีง่ายๆ สามารถทำได้อย่างไร?

หลายๆ คนคงประสบปัญหาแมลงสาบวิ่งวุ่นภายในบ้าน ถึงแม้จะกำจัดด้วยวิธีหลากหลายก็ไม่หมดไปเสียที แต่หากลองด้วยวิธีง่ายๆ ที่อาจคาดไม่ถึงด้วยการนำน้ำเปล่าไปผสมกับน้ำสบู่ น้ำยาล้างจาน หรือผงซักฟอก แล้วนำมาใส่ภาชนะอย่างขวดสเปรย์แบบฉีด จากนั้นให้นำไปฉีดในบริเวณที่มีแมลงสาบ หรือหากเจอแมลงสาบตัวเป็นๆ ก็สามารถฉีดใส่มันได้เลย จากนั้นให้ดูปฏิกิริยาของเจ้าสิ่งมีชีวิตพวกนี้ มันจะค่อยๆ หมดลมหายใจ เหตุใดวิธีนี้จึงสามารถกำจัดแมลงสาบได้? นั่นก็เพราะแมลงสาบนั้นมีทางเดินหายใจอยู่ที่เปลือกภายนอก (Exoskeleton) และเมื่อผิวของมันสัมผัสกับน้ำสบู่ น้ำยาล้างจาน หรือผงซักฟอก น้ำยาเหล่านี้จะมีคุณสมบัติลดแรงตึงผิว และมีความสามารถในการเคลือบผิวของแมลงเหล่านี้เอาไว้ ส่งผลให้แมลงสาบหายใจไม่ออก และตายในที่สุด

เหตุผลที่แมลงสาบบางสายพันธุ์สามารถบินได้นั้น เนื่องมาจากอุณหภูมิโดยรอบเป็นตัวกระตุ้นให้พวกมันบินสูงขึ้นจากพื้นดิน

***แปลและเรียบเรียงโดย กุลธิดา ปัญญาเชษฐานนท์
โครงการนักศึกษาฝึกงาน กองบรรณาธิการ นิตยสารเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย

อ่านเพิ่มเติม แมลงสาบมีดีอะไรถึงอยู่มาได้หลายล้านปี ชมคลิปวิดีโอที่เผยความทรหดทนทายาดของสัตว์ที่ได้ชื่อว่า อึดที่สุดชนิดหนึ่งในโลก