ท่ามกลางปุยหิมะของเนปาลไปจรดทิเบต ดินแดนแห่งนี้เต็มไปด้วยเรื่องราวลึกลับของสิ่งมีชีวิตครึ่งมนุษย์ครึ่งลิงที่อาศัยอยู่ในความหนาวเหน็บ พวกเขามีชื่อเรียกว่า “เยติ” และปัจจุบันมีผู้คนจำนวนไม่น้อยเชื่อว่ามนุษย์หิมะเหล่านี้มีตัวตนอยู่จริง
แต่ผลการวิเคราะห์ดีเอ็นเอจากตัวอย่างที่อ้างว่าเป็นชิ้นส่วนของเยติเช่นเส้นผม, ฟัน, เส้นขน ตลอดจนอุจจาระได้แสดงให้เห็นว่าเจ้าของวัตถุตัวอย่างเหล่านี้คือสัตว์ที่อาศัยอยู่ตามแนวเทือกเขาหิมาลัย ผลการทดสอบถูกเผยแพร่ลงใน Proceedings of the Royal Society B ชี้ให้เห็นว่าแท้จริงแล้ว ตำนานเยติมีที่มาจากหมีหิมาลายันสีดำและสีน้ำตาล
Charlotte Lindqvist ผู้นำการวิจัยจากมหาวิทยาลัยบัฟฟาโล ในนครนิวยอร์กพร้อมด้วยทีมงานของเธอตรวจสอบวัตถุตัวอย่างที่เชื่อกันว่าเป็นของเยติ วัตถุเหล่านี้ทีมนักวิจัยได้มาจากพิพิธภัณฑ์และจากเจ้าของใจดีที่สะสมไว้เป็นคอเลคชั่นส่วนตัว หนึ่งในนั้นคือฟันที่ได้มาจากพิพิธภัณฑ์ Reinhold Messner ในอิตาลี ส่วนอีกชิ้นหนึ่งเป็นผิวหนังจากส่วนมือของเยติ
ผลการทดสอบดีเอ็นเอได้สั่นสะเทือนตำนานเล่าขานของอสูรกายเยติที่ถูกส่งต่อกันมาหลายร้อยปี พวกเขาระบุว่า ฟันดังกล่าวเป็นฟันของสุนัขบ้านตัวหนึ่ง ในขณะที่ชิ้นส่วนอื่นๆ นั้นมาจากหมีหิมาลายันและหมีควาย
ตำนานหลายชั่วอายุคน
Lindqvist ปัจจุบันเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีหนานหยาง ในสิงคโปร์ สนใจตำนานของเยติ บนพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ ก่อนหน้านี้ในปี 2004 เธอมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์กระดูกขากรรไกรอายุ 120,000 ปี ของหมีขาว ที่พบในนอร์เวย์ เวลาผ่านไปสิบปี ผลงานการวิจัยในครั้งนั้นถูกนำไปศึกษาต่อโดยมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด เพื่อหาความเชื่อมโยงระหว่างขากรรไกรของหมีขาวและตำนานเยติ
ในปี 2014 ตัวอย่างของเส้นขนเยติสองชิ้นถูกค้นพบในภูฏานและทางตอนเหนือของอินเดีย ผลการตรวจสอบดีเอ็นเอพบว่ามันเป็นเส้นขนของหมีขาวโบราณ และทางทีมงานเชื่อกันว่าลูกผสมของหมีขาวโบราณกับหมีสีน้ำตาลนี้ น่าจะยังมีชีวิตอยู่ที่ไหนสักแห่งบนเทือกเขา
“มันค่อนข้างน่าประหลาดใจนะคะ ไม่น่าเชื่อว่าที่หิมาลายันจะมีหมีขั้วโลกด้วย” Lindqvist กล่าว อย่างไรก็ตามเธอค่อนข้างกังวลเกี่ยวกับวิธีการศึกษาเนื่องจากตัวอย่างของดีเอ็นเอที่ได้นั้นมีจำกัด
ทีมงานของเธอได้รวบรวมตัวอย่างทั้งหมด 24 ชิ้นของหมีควาย ที่อ้างว่าเป็นชิ้นส่วนของเยติ และจากผลการตรวจซ้ำทำให้พวกเขาค่อนข้างมั่นใจว่าตำนานของเยตินั้น มาจากสิ่งมีชีวิตจริงๆ ที่อาศัยอยู่ตามเทือกเขา “ผลการศึกษาเป็นที่ยืนยันว่าตัวอย่างทั้งหมดนั้นมาจากหมีที่อาศัยอยู่ในแถบเทือกเขาหิมาลายันและในทิเบต” Bill Laurence นักชีววิทยาจากมหาวิทยาลัยเจมส์ คุก ในควีนส์แลนด์ ออสเตรเลียกล่าว
สำหรับ Lindqvist แล้ว การศึกษาครั้งนี้นอกจากจะพิสูจน์ตำนานเยติแล้ว ยังช่วยให้เห็นถึงวิวัฒนาการของหมี ในภูมิภาคนี้อีกด้วย ทีมงานของเธอสรุปผังเครือญาติของหมีออกมาได้ความว่า หมีสีน้ำตาลทิเบตนั้นเป็นญาติใกล้ชิดกับหมีสีน้ำตาลจากยุโรปและอเมริกาเหนือ ในขณะที่หมีสีน้ำตาลสายพันธุ์หิมาลายันที่กำลังใกล้สูญพันธุ์นั้น เป็นหมีที่แยกออกมาจากสายพันธุ์หมีอื่นๆ เมื่อราว 650,000 ปีก่อน ในยุคน้ำแข็ง
งานวิจัยครั้งนี้มีความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากก่อนหน้านี้มีข้อมูลทางพันธุกรรมของหมีดังกล่าวน้อยมาก ซึ่งทางทีมงานคาดหวังว่างานวิจัยของพวกเขาจะช่วยกระตุ้นให้ผู้คนอนุรักษ์หมีสายพันธุ์ดังกล่าวมากขึ้น
แล้วตำนานของเยติล่ะ? แน่นอนว่าตำนานจะยังคงถูกเล่าขานกันต่อไป แม้ว่าดีเอ็นเอจะถูกพิสูจน์แล้วก็ตาม
เรื่อง จอห์น พิคเรล
อ่านเพิ่มเติม