คุณูปการซึ่งไม่ค่อยเป็นที่รู้จักของรัสเซียในศตวรรษที่ยี่สิบอันระสํ่าระสาย คือดินแดนบริสุทธิ์หลายแห่งที่ได้รับการปกป้อง บางแห่งอยู่ห่างไกลและจำกัดการเข้าถึงมากเสียจนชาวรัสเซียน้อยคนนักเคยย่างกรายเข้าไป
ในช่วงเดือนท้าย ๆ ก่อนหน้าที่พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่สองจะถูกบีบบังคับให้สละราชสมบัติในปี 1917 พระองค์ทรงจัดตั้งซาโปเวดนิก หรือ “เขตอนุรักษ์เข้มงวด” แห่งแรกของประเทศขึ้นใกล้ทะเลสาบไบคาลในไซบีเรีย ต่อมาพระองค์ทรงถูกสำเร็จโทษโดยพลพรรคปฏิวัติบอลเชวิก พระองค์ไม่มีโอกาสได้รับรู้ว่า เขตอนุรักษ์แห่งนี้ช่วยปกป้องเซเบิล สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์เพียงพอน เจ้าของขนซึ่งเป็นที่โปรดปรานของราชวงศ์รัสเซียมาช้านานจนได้ฉายาว่า “ทองคำเนื้อนุ่ม”
นักอนุรักษ์คนแรก ๆ ของรัสเซีย เช่น กรีโกรี โคเชฟนิคอฟ ต้องการกันเขตอนุรักษ์ใหม่ ๆ จากผู้คนให้อยู่ในสภาพเหมือน “ห้องปฏิบัติการธรรมชาติพิสุทธิ์” อย่างที่โคเชฟนิคอฟยํ้าว่า “ไม่จำเป็นต้องเคลื่อนย้ายสิ่งใด แต่งเติมหรือปรับปรุงอะไร เราควรปล่อยให้ธรรมชาติอยู่ด้วยตัวเอง และคอยเฝ้าสังเกตผลเท่านั้น”
ทุกวันนี้ หลังจากการต่อสู้เพื่อสิ่งแวดล้อมนับไม่ถ้วน (และหายนะด้านสิ่งแวดล้อมอีกหลายกรณี) ที่ตามมา รัสเซียมีพื้นที่ที่ได้รับการปกป้องจากรัฐบาลกลางรวมแล้วกว่า 700,000 ตารางกิโลเมตร ในจำนวนนี้รวมถึงซาโปเวดนิก 105 แห่งซึ่งมีพื้นที่รวมกันเกือบ 350,000 ตารางกิโลเมตร
เซียร์เกย์ กอร์ชคอฟ ถ่ายภาพดินแดนพิสุทธิ์เหล่านี้ตลอดเกือบสองทศวรรษที่ผ่านมา เขาบันทึกภาพการปะทุของภูเขาไฟที่พบเห็นได้ยาก ช่วงเวลาใกล้ชิดกับสํ่าสัตว์ที่ไม่คุ้นเคยกับมนุษย์ ธารนํ้าที่เกิดจากนํ้าแข็งละลายตามฤดูกาลในแถบอาร์กติก ผลงานของเขาตอกยํ้าถึงผลลัพธ์อันงดงามที่เราเฝ้าสังเกตเมื่อมนุษย์ปล่อยให้ธรรมชาติอยู่ตามลำพัง
เรื่อง อีฟ โคแนน
ภาพถ่าย เซียร์เกย์ กอร์ชคอฟ
อ่านเพิ่มเติม
