ปรุงปลา – นักวิทยาศาสตร์ค้นพบฟอสซิลปลาซึ่งเป็นหลักฐานการทำอาหารอย่างตั้งใจที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษย์เมื่อกว่า 780,000 ปีก่อน ในแหล่งทางโบราณคดีที่มีชื่อว่า ‘เกสเชอร์ เบนอต ยากอฟ (Gesher Benot Ya’agov)’ ตั้งอยู่ริมทะเลสาบโบราณฮูลา ประเทศอิสราเอล และกลายเป็นจุดเปลี่ยนแปลงอย่างมากต่อการวิวัฒนาการของมนุษย์
.
โดยก่อนหน้านี้มี ‘หลักฐานที่ชัดเจน’ ของการทำอาหารครั้งแรกโดยฝีมือมนุษย์โบราณสายพันธุ์นีแอนเดอร์ทัลและโฮโมเซเปียนส์เมื่อราว 170,000 ปีที่แล้ว แต่การศึกษาฟันปลาที่ขุดค้นพบนี้เป็นการยืนยันครั้งใหม่ว่าบรรพบุรุษของเราสามารถทำอาหารย้อนกลับไปได้ไกลกว่าเดิมมาก
.
“นี่เป็นการค้นพบที่สำคัญและน่าเหลือเชื่อ” ดร.เบธาน ลินสกอตต์ (Dr. Bethan Linscott) นักธรณีเคมีทางโบราณคดีผู้ไม่เกี่ยวข้องกับการศึกษากล่าวและเสริมว่า “หลักฐานสำหรับการควบคุมไฟแบบชั่วคราวนั้นชัดเจน และด้วยเหตุนี้หลักฐานซากปลาที่พบและการปรุงสุกด้วยกิจกรรมของมนุษย์ที่อธิบายไว้จะส่งผลกระทบต่อชุมชนการวิจัยในวงกว้างอย่างไม่ต้องสงสัย”
.
การเปลี่ยนมารับประทานอาหารปรุงสุกหมายความว่ามนุษย์ใช้พลังงานและเวลาน้อยลงในการย่อยอาหาร ทั้งยังเป็นการการฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่อันตราย และยังทำให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้ง่ายขึ้น ส่งผลให้มนุษย์ยุคโบราณมีเวลาในการพัฒนาระบบสังคมหรือสิ่งใหม่ ๆ
.
“อาหารมีผลกระทบอย่างมากต่อวิวัฒนาการของสายพันธุ์ของเรา มีข้อเสนอแนะว่าการบริโภคเนื้อสัตว์มีส่วนทำให้ขนาดสมองเพิ่มขึ้น” ลินสกอตต์กล่าว “อย่างไรก็ตาม การปรุงอาหารจะฆ่าแบคทีเรียและเพิ่มคุณค่าทางพลังงาน ด้วยเหตุนี้จึงเป็นการสร้างแหล่งอาหารใหม่ที่น่าเชื่อถือได้สำหรับโฮมินินยุคแรก”
.
นักวิทยาศาสตร์ระบุว่าปลาที่ถูกปรุงนี้เป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ได้ถึง 2 เมตร ซึ่งเป็นสายพันธุ์ ‘Luciobarbus longicep’ และ ‘Cararobarbus canis’ ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว จากการขุดค้นพวกเขาพบว่าซากปลามีก้างน้อยมาก แต่ยังคงมีฟันอยู่ เพื่อหาคำตอบว่าปลาไม่ได้แค่ถูกโยนเข้ากองไฟเพื่อเป็นเชื้อเพลิงเปล่า ๆ พวกเขาจึงศึกษามันด้วยวิธีเอ็กซเรย์ X-ray powder diffraction ทีจะระบุถึงการเปลี่ยนแปลงเมื่อวัตถุสัมผัสกับอุณหภูมิที่แตกต่างกันไป
.
ผลวิจัยชี้ว่า ปลาได้สัมผัสกับอุณหภูมิที่อยู่ระหว่าง 200 ถึง 500 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นช่วงที่เหมาะสำหรับการปรุงปลาให้สุกกำลังดี และเป็นสาเหตุที่ทำให้ก้างปลาซึ่งเป็นกระดูกอ่อนเหลือน้อยมากเนื่องจากพวกมันได้สลายตัวไป
.
“เราไม่ทราบแน่ชัดว่าปลาถูกปรุงอย่างไรเนื่องจากขาดหลักฐาน แต่การสัมผัสกับอุณหภูมินี้ชี้ให้เห็นว่าปลาเหล่านั้นไม่ถูกทำให้สุกด้วยไฟโดยตรง และไม่ได้ถูกโยนเข้าไปในกองไฟโดยตรงเพื่อเป็นของเสียหรือวัสดุสำหรับเผา” ดร. เจนส์ นาจอร์คา (Dr. Jens Najorka) จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติในลอนดอนซึ่งร่วมศึกษากับ ดร. ไอริท โซฮาร์ (Dr. Irit Zohar) ผู้คนพบฟอสซิลกล่าว
.
ทีมงานยังระบุได้อีกว่าปลาที่พบนี้เป็นส่วนหนึ่งของมื้ออาหารปกติ และไม่ได้เป็นเพียงอาหารตามฤดูกาลหรือเป็นทางเลือกสุดท้ายเมื่ออาหารอื่น ๆ ขาดแคลน พวกมันถูกปรุงสุกกินได้ตลอดทั้งปี “การศึกษานี้แสดงให้เห็นหลักฐานของการปรุงปลาเป็นอาหารโดยมนุษย์ยุคแรก ซึ่งเน้นย้ำถึงบทบาทของแหล่งที่อยู่อาศัยในแถบพื้นที่ชุ่มน้ำในการจัดหาอาหารที่มั่นคงตลอดทั้งปี และกลายเป็นบทบาทสำคัญในการดำรงชีพของโฮมินินเพื่อแพร่กระจายไปทั่วโลก” รายงานระบุ
.
“การจุดไฟโดยเจตนาและการควบคุมไฟนั้นปรากฏขึ้นครั้งแรกเมื่อใดและที่ไหน รวมทั้งเมื่อใดที่เราเริ่มปรุงอาหารของเรานั้นเป็นคำถามใหญ่สองข้อที่นักวิจัยเกี่ยวกับต้นกำเนิดของมนุษย์พยายามแสวงหาคำตอบมาเป็นเวลานาน” จอห์น แมคแนบบ์ (John McNabb) ศาสตราจารย์แห่งศูนย์โบราณคดีต้นกำเนิดมนุษย์ ภาควิชาโบราณคดี มหาวิทยาลัยเซาแธมป์ตัน กล่าว
.
“ไฟไม่ใช่แค่เรื่องความปลอดภัยและการป้องกันเท่านั้น มันช่วยยืดวันเวลาการทำงานและเป็นกลไกที่สำคัญในการสร้างพันธะทางสังคม และเราก็ได้สร้างสังคมรอบกองไฟขึ้นมาจริง ๆ นอกจากนี้การทำอาหารยังเปิดโอกาสใหม่ ๆ ในการบริโภค รวมทั้งการนำเสนออาหารใหม่ ๆ ผ่านสังคมและเพิ่มศักยภาพทางโภชนาการของสิ่งที่เรากินเข้าไป นี่อาจเป็นเหตุผลที่ทำให้มนุษย์ยุคโบราณสามารถย้ายไปยังดินแดนใหม่ที่แปลกประหลาดได้”
สืบค้นและเรียบเรียง วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
https://edition.cnn.com/2022/11/14/world/earliest-evidence-of-cooking-with-fire-scn/index.html
https://www.sciencealert.com/the-oldest-evidence-of-ancient-humans-cooking-with-fire-was-just-found
https://www.nature.com/articles/s41559-022-01910-z