เมื่อ Dwayne LaGrou ส่งคำถามเข้ามาใน Weird Animal ว่าสัตว์ชนิดใดที่มีดวงตาใหญ่โตที่สุดเมื่อเทียบกับขนาดตัวของมัน แน่นอนว่าคำตอบคงไม่ใช่เจ้าสุนัขที่ถลึงตาโตยามได้เห็นอาหารอยู่ตรงหน้าเป็นแน่
และเนื่องจากว่าสัตว์แต่ละชนิดนั้นมีโครงสร้างและองค์ประกอบต่างกัน การจะจัดอันดับนั้น Sönke Johnsen นักชีววิทยาจากมหาวิทยาลัยดุ๊กกล่าวว่าไม่ใช่เรื่องง่าย อย่างไรก็ดีเหล่านี้คือรายชื่อของสัตว์ชนิดต่างๆ ที่มีขนาดของดวงตาใหญ่โตเมื่อเทียบกับร่างกายของมัน ส่วนใครจะใหญ่ที่สุดนั้นคุณคงต้องลองจัดอันดับดูเอาเอง
ตาโต๊โตในมหาสมุทร
น่าทึ่งที่ดวงตาโตๆ กลับเป็นของสัตว์ขนาดเล็กจิ๋วจำพวก แอมฟิพอด และมันคือแอมฟิพอดในกลุ่ม Hyperid ซึ่งในจำนวนนี้ได้แก่ Cystisoma ครัสเตเชียน (สัตว์จำพวกกุ้ง ปู) โปร่งแสงชนิดหนึ่งจากใต้ทะเลลึกที่มีดวงตาขนาดใหญ่หันไปด้านหน้า โดยดวงตาของมันนั้นมีขนาดใหญ่ถึง 1 ใน 3 ของความยาวลำตัวขนาด 7 นิ้ว (ประมาณ 18 เซนติเมตร) รายงานจาก Johnsen
Paraphromina คือแอมฟิพอดอีกสายพันธุ์หนึ่งที่มีดวงตาอันแปลกประหลาด ด้วยรูปร่างของดวงตาที่เหมือนไฟหน้ารถยาวๆ ขนาดของดวงตามันนั้นคิดเป็นสัดส่วน 45% ของร่างกาย ซึ่งเล็กจิ๋วเพียงแค่ 0.3 – 0.7 นิ้ว (ประมาณ 1 – 2 เซนติเมตร) เท่านั้น
ร่างกายโปร่งแสงของสัตว์เหล่านี้ช่วยให้พวกมันรอดสายตาจากบรรดานักล่ามากมาย รวมไปถึงดวงตาขนาดใหญ่ซึ่งช่วยให้มันสามารถสังเกตอันตรายรอบตัวได้ และยังมีเจ้าสัตว์จิ๋วที่มีความยาวเพียง 2.6 เซนติเมตร มันคือออสตราคอดสายพันธุ์ไจแอนท์ ซึ่งเราสามารถมองเห็นเรตินาและดวงตาทรงกลมของมันได้อย่างชัดเจน
หมึกแวมไพร์เองก็มีสัดส่วนของดวงตาที่ใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดตัว หมึกทะเลน้ำลึกนี้เมื่อโตเต็มที่จะมีความยาวราว 30 เซนติเมตร ส่วนดวงตาของมันนั้นจะมีขนาดความกว้างราว 2.6 เซนติเมตร ซึ่งดวงตาโตๆ นี้มีส่วนช่วยได้มากในการเอาตัวรอดที่ระดับความลึก 2,500 เมตรใต้มหาสมุทร
ตาโต๊โตบนบก
Michael F. Land ผู้เขียนหนังสือ Animal Eyes พาเราไปสำรวจยังโลกของแมลงและแมงเพิ่มเติม ตัวอย่างเช่นแมงมุมหน้ายักษ์ (ogre-faced spider) มันมีดวงตาทั้งหมด 8 ดวง แต่ดวงตาสองข้างที่อยู่ด้านหน้าของมันนั้นมีขนาดใหญ่ที่สุด เพื่อช่วยให้มันสามารถจับเหยื่อในเวลากลางคืนได้
ส่วนในโลกของแมลงอย่าลืมบรรดาแมลงปอทั้งหลาย พวกมันมีดวงตาขนาดใหญ่ที่ประกอบด้วยเลนส์มากถึง 30,000 เลนส์ต่อดวงตาแต่ละข้าง ซึ่งช่วยให้มันมองเห็นภาพแทบจะทุกมุมรอบตัวเลยทีเดียว
และสุดท้ายคือเจ้าสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมน่ารักที่ออกหากินในเวลากลางคืน ทาร์เซียร์ จากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้พวกมันเป็นไพรเมตขนาดเล็กที่มีดวงตาใหญ่มาก ขนาดตัวของมันอยู่ที่ราว 10 เซนติเมตรเท่านั้น แต่ตาของมันกว้างถึง 16 มิลลิเมตร
“ตาใหญ่กว่าสมองมันอีกครับ” Rafe Brown นักวิทยาสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกจากมหาวิทยาลัยแคนซัสกล่าวและต่างจากมนุษย์ ทาร์เซียร์เหล่านี้สามารถหันหัวไปรอบๆ ได้ถึง 180 องศาเลยทีเดียว เพื่อมองว่าข้างหลังมันมีอะไร…
เรื่อง Liz Langley
อ่านเพิ่มเติม