นกทำความสะอาดรักแร้ให้ยีราฟ

วิธีที่ดีที่สุดที่จะมั่นใจได้ว่าคุณจะมีอาหารเช้ารับประทานสำหรับนกตัวเล็กๆ ในทวีปแอฟริกาก็คือการเข้านอนบนจานอาหารเย็นมันเสียเลย! แม้ว่าห้องนอนของคุณจะคือรักแร้ยีราฟก็ตาม

นักวิทยาศาสตร์ทราบมานานแล้วว่าเจ้านกออกซ์เพกเกอร์ปากเหลือง (yellow-billed oxpeckers) มักจะเกาะสอยห้อยตามเนื้อตัวของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ไม่ว่าจะเป็นยีราฟหรือควายป่าราวกับสัตว์สี่ขาขนาดใหญ่เหล่านี้คือบ้านของพวกมัน นกน้อยทำประโยชน์ให้แก่เจ้าของบ้านด้วยการทำความสะอาด มันจะชอนไชเข้าไปในเส้นขนเพื่อจิกกินปรสิตอย่างเห็บเป็นการตอบแทน

แต่ภาพถ่ายล่าสุดจากอุทยานแห่งชาติ Serengeti ในแทนซาเนีย แสดงให้เห็นว่านกออกซ์เพกเกอร์ปากเหลืองเกาะติดอยู่กับเจ้าบ้านของมันทั้งคืน “มันเป็นสถานที่ที่ปลอดภัยและอบอุ่นอย่างมากสำหรับเจ้านก” Meredith Palmer นักศึกษาปริญญาเอกด้านพฤติกรรมนิเวศวิทยาจากมหาวิทยาลัยมินเนสโซต้ากล่าว ตัวเธอศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้สัตว์ที่ตัวใหญ่กว่าเป็นดั่งโรงแรมค้างคืนของนก โดยเชื่อว่าเป็นกลยุทธ์ในการปกป้องแหล่งอาหารของมันจากนกตัวอื่น รายงานดังกล่าวถูกเผยแพร่ล่งในวารสาร African Journal of Ecology

ในนกออกซ์เพกเกอร์ปากแดง ญาติของมันซึ่งมีขนาดตัวเล็กกว่า และมีจะงอยปากที่ออกแบบมาเพื่อการใช้งานอเนกประสงค์มากกว่า เอื้อประโยชน์ให้พวกมันสามารถหาเหยื่อได้หลากหลายมากขึ้นจากม้าลาย, อิมพาลา หรือวิลเดอบีสต์ ส่วนนกออกซ์เพกเกอร์ปากเหลืองนั้นมีเมนูอาหารที่จำกัดมากกว่า ดังนั้นแล้วมันจึงสมเหตุสมผลที่มันจะอยู่เฝ้าแหล่งอาหารของมัน แม้กระทั่งช่วงเวลานอนหลับก็ตาม

ปกติแล้วนกออกซ์เพกเกอร์ปากเหลืองจะทำรังบนต้นไม้ เมื่อถึงช่วงฤดูวางไข่ ส่วนช่วงอื่นๆ ในชีวิตของมันนั้น พวกมันมีความสุขดีที่จะห้อยติดอยู่กับยีราฟ บางครั้งคุณอาจพบเห็นนกเจ็ดตัวเกาะรวมกันอยู่ในรักแร้เดียวด้วยซ้ำ

“ฉันจินตนาการว่ามันคงจะน่ารำคาญไม่น้อย ถ้ามีนกเจ็ดตัวเกาะอยู่ที่รักแร้” Palmer กล่าว

(พฤติกรรมแปลกๆ ในนกยังมีอีกมาก เช่นนกกระตั้วที่ชอบเต้นรำตัวนี้)

Tiffany Plantan ผู้ศึกษาเกี่ยวกับนกออกซ์เพกเกอร์ ในฐานะของนักนิเวศวิทยา จากมหาวิทยาลัยไมอามี แต่ไม่ได้มีส่วนร่วมในงานวิจัยของ Palmer กล่าวว่า “เท่าที่ฉันรู้นี่เป็นการศึกษาครั้งแรกในช่วงเวลากลางคืนของนกเหล่านี้” ตัวเธอเคยเห็นนกออซ์เพกเกอร์ปากแดงงีบหลับบนตัวควายป่าและสัตว์อื่นๆ ตลอดทั้งวันมาแล้ว แต่พฤติกรรมทำนองนี้ในช่วงเวลากลางคืนถือเป็นเรื่องใหม่ และภาพถ่ายที่ปรากฏก็ไม่มีนกออกซ์เพกเกอร์ปากแดงที่ยังคงเกาะติดกับเจ้าบ้านแต่อย่างใด

เมนูของพวกมันไม่ได้ประกอบแค่ปรสิตดูดเลือดเท่านั้น นกออกซ์เพกเกอร์ยังช่วยกำจัดมูลและสารคัดหลั่งที่ออกมจากร่างกายของเจ้าบ้านด้วยไม่ว่าจะเป็นน้ำมูก, เสมหะ หรือเลือด ฉะนั้นแล้ว ณ จุดนี้ความสัมพันธ์ของพวกมันจึงไม่ได้สวยงามเท่าไหร่นัก ในบางครั้งนกออกซ์เพกเกอร์ปากแดงก็เจาะเข้าไปในแผลเปิดของเจ้าบ้านเพื่อกินเลือด ที่น่าประหลาดใจก็คือเจ้าบ้านเองมักไม่ใส่ใจนัก “ส่วนใหญ่แล้วพวกมันจะไม่สนใจนก เว้นแต่ในกรณีที่นกไปจิกแผลของพวกมัน” Plantan กล่าว

บางทีเรื่องนี้อาจมีเหตุผลซ่อนอยู่ นักวิจัยบางรายตั้งสมมุติฐานว่าพฤติกรรมของนกเหล่านี้ช่วยให้บาดแผลของเจ้าบ้านสะอาด และปราศจากการรบกวนจากแมลงวันก็เป็นได้

เรื่อง Joshua Rapp Learn

อ่านเพิ่มเติม

นกแสนรู้ : ไขปริศนาความฉลาดของนก