พบ ฟอสซิลวาฬ ไม่มีฟันที่เก่าแก่ที่สุด
ฟอสซิลวาฬ ที่พบบนเกาะใต้ ของประเทศนิวซีแลนด์และเพิ่งจะได้รับการวิเคราะห์ล่าสุดนี้ เป็นหนึ่งในสมาชิกรุ่นแรกๆ ของวาฬไม่มีฟัน หรือวาฬบาลีน ซึ่งปัจจุบันได้แก่ วาฬสีน้ำเงิน, วาฬฟิน, วาฬหลังค่อม, วาฬไรท์, วาฬโบว์เฮด รวมไปถึงวาฬมิงก์
เจ้าสัตว์โบราณตัวนี้มีชื่อว่า Toipahautea waitaki แปลเป็นภาษา Māori ของชนพื้นเมืองในนิวซีแลนด์ได้ว่า “บรรพบุรุษของวาฬบาลีนจากภูมิภาค Waitaki” มันมีอายุย้อนกลับไปได้ถึง 27.5 ล้านปี รายงานการค้นพบล่าสุดครั้งนี้ถูกเผยแพร่ลงในวารสาร Royal Society Open Science โดยในช่วงเวลานั้นตรงกับกลางสมัยโอลิโกซีน ภูมิภาคดังกล่าวที่ค้นพบฟอสซิลชิ้นนี้ยังคงเป็นหมู่เกาะที่มีน้ำทะเลตื้นๆ ล้อมรอบ
ทำไมการค้นพบครั้งนี้จึงสำคัญนัก?
บรรพบุรุษของวาฬและโลมา คือสัตว์กินเนื้อบนบกที่เริ่มต้นลงไปใช้ชีวิตในทะเลเมื่อ 50 ล้านปีก่อน จนในที่สุดขาของมันค่อยๆ วิวัฒนาการกลายมาเป็นครีบ เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตในทะเลได้เหมาะสมมากยิ่งขึ้น
ในการค้นพบก่อนหน้า วาฬโบราณล้วนยังคงมีฟันเช่นเดียวกับวาฬสเปิร์มในปัจจุบัน รายงานจาก Ewan Fordyce นักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Otago ในนิวซีแลนด์ แต่แล้วเมื่อเวลาผ่านไปพวกมันสูญเสียฟันและวิวัฒนาการแผ่นกระดูกที่มีลักษณะเป็นซี่ๆ หรือที่เรียกว่า บาลีน เพื่อสำหรับใช้ในการกรองเหยื่อขนาดเล็กเช่น คริลล์ ขึ้นมาแทน
แม้กระทั่งเมื่อเร็วๆ นี้เอง นักวิทยาศาสตร์ก็มีอค์ความรู้เพียงน้อยนิดว่าบรรดาวาฬไม่มีฟันหรือวาฬบาลีนนั้นวิวัฒนาการขึ้นมาได้อย่างไร ญาติของมันที่เป็นสัตว์โบราณเท่าที่พวกเขารู้จักคือ Mystacodon selenensis ที่มีชีวิตอยู่เมื่อ 36 ล้านปีก่อน และได้รับการค้นพบในเปรู เมื่อปี 2017 เพียงแต่ว่าเจ้าสัตว์โบราณตัวนี้ยังคงมีฟันในปาก ซึ่งแตกต่างจาก Toipahautea waitaki ที่เพิ่งค้นพบล่าสุด เพราะมันมีขากรรไกรยื่นยาวปราศจากฟัน ซึ่งเชื่อกันว่าน่าจะใช้สำหรับกรองอาหารเช่นเดียวกับบาลีน
“เพื่อให้มั่นใจเรื่องนี้ เราต้องหาตัวอย่างของบรรพบรุรุษวาฬบาลีนที่มีอายุเก่าแก่กว่านี้” Fordyce กล่าว “แต่ตอนนี้ ก็พอจะสรุปได้แล้วว่าอย่างน้อยวาฬไม่มีฟันเหล่านี้ก็มีมาตั้งแต่ 27.5 ล้านปีก่อน”
ภาพถ่ายโดย R Ewan Fordyce
นักบรรพชีวินวิทยาค้นพบมันได้อย่างไร?
ย้อนกลับไปเมื่อ 30 ปีก่อน Fordyce ได้รับทุนจากสมาคมของเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ให้ค้นหาฟอสซิลของวาฬในนิวซีแลนด์ ที่มีชีวิตอยู่ในยุคก่อนประวัติศาสตร์
ฟอสซิลของ Toipahautea ถูกค้นพบในปี 1988 ในหุบเขา Hakataramea บนเกาะใต้ของนิวซีแลนด์ แต่เพิ่งจะได้รับการสำรวจอย่างละเอียดเมื่อเร็วๆ นี้ โดย Fordyce และ Cheng-Hsiu Tsai ลูกศิษย์ของเขาที่ตอนนี้กำลังศึกษาปริญญาเอกอยู่ที่มหาวิทยาลัยแห่งชาติไต้หวัน
ด้วยความยาว 19 ฟุตของฟอสซิล ขนาดของมันเป็นเพียงขนาดครึ่งหนึ่งของวาฬมิงก์ในปัจจุบัน นั่นหมายความว่าเจ้า Toipahautea นั้นมีขนาดตัวเล็กกว่าวาฬบาลีนทุกวันนี้หลายเท่ามาก “ผู้คนมักคิดว่าสัตว์โบราณต้องตัวใหญ่มโหฬาร แต่ไม่ใช่สำหรับวาฬ ดูเหมือนว่าพวกมันเพิ่งจะวิวัฒนาการให้มีขนาดตัวใหญ่เมื่อไม่นานมานี้เอง” Fordyce กล่าว
ภาพถ่ายโดย R Ewan Fordyce
การค้นพบนี้ให้อะไร?
วาฬบาลีนในปัจจุบันมีวิธีการกินอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ พวกมันจะอ้าปากกว้างกลืนน้ำทะเลเข้าไปอึกใหญ่ จากนั้นเหยื่อขนาดเล็กจะถูกกักเอาไว้ภายในปาก ในขณะที่น้ำทะเลถูกกรองออกผ่านซี่ของบาลีนที่มีลักษณะคล้ายหวี แต่ดูเหมือนว่าบรรพบุรุษของพวกมันอย่างเจ้า Toipahautea นั้นมีวิธีการกินอาหารที่หลากหลายรูปแบบ
“นี่เป็นบรรพบุรุษของวาฬสองประเภทที่เก่าแก่ที่สุด ดังนั้นอาจสันนิษฐานได้ว่าวาฬทั้งสองแบบนี้แยกสายวิวัฒนาการอย่างน้อยที่สุดก็เมื่อราว 27.5 ล้านปีก่อน” Fordyce กล่าว ซึ่งวาฬโบราณชนิดนี้สามารถกลืนเหยื่อหรือใช้ฟันของมันกรองเหยื่อขึ้นมาจากน้ำก็ได้เช่นกัน
“มันเป็นซากดึกดำบรรพ์ที่น่าอัศจรรย์ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายของวาฬในอดีต” David Hocking ผู้เชี่ยวชาญด้านวิวัฒนาการในสัตว์ลูกเลี้ยงด้วยนมที่อาศัยอยู่ในน้ำ จากมหาวิทยาลัยเมลเบิร์น ในออสเตรเลียกล่าว
ในอนาคตหากมีการศึกษาเพิ่มเติม หรือการค้นพบฟอสซิลมากกว่านี้ ความหลากหลายของสัตว์โบราณอาจสามารถบอกได้ว่าวาฬสมัยใหม่นั้นมีจุดเริ่มต้นวิวัฒนาการมาอย่างไร
เรื่อง John Pickrell
อ่านเพิ่มเติม
