โลมา วากีตา หนึ่งในสัตว์จำพวก Cetacean (วาฬ) ซึ่งเป็นสัตว์ท้องถิ่นที่อาศัยอยู่เฉพาะในอ่าวเม็กซิโก ปัจจุบันพวกมันมีประชากรเหลือเพียงราว 10 ตัวเท่านั้น ซึ่งลดลงกว่าร้อยละ 98 ตั้งแต่ปี 2011 และใกล้ขอบเหวของการสูญพันธุ์มากที่สุดในโลก

สาเหตุมาจากการประมง เพราะพื้นที่ที่พวกมันอาศัยอยู่มีปลาโทโทอาบา (Totoaba) ที่ใกล้สูญพันธุ์เช่นกัน แต่มีความต้องการในตลาดมืดสูงมาก ส่วนใหญ่พวกมันถูกแยกเอากระเพาะที่มีชื่อเสียงว่าเป็น “โคเคนแห่งท้องทะเล” ไปขายในจีนเพื่อสร้างเป็นยารักษาโรค แม้จะไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์สนับสนุนก็ตาม

ปลาโทโทอาบามีราคาสูงถึง 46,000 เหรียญสหรัฐ (ราว 1,536,400 บาท) ต่อกิโลกรัม ทำให้พวกมันถูกล่าอย่างหนักและวากีตาก็ได้รับผลกระทบไปด้วย เมื่อพวกมันต้องติดกับตาข่ายจับปลาตลอดเวลาและจมน้ำตาย

แม้จะมีความพยายามปกป้องวากีตา (และโทโทอาบา) จากรัฐบาลเม็กซิโก ซึ่งบังคับห้ามจับปลาด้วยอวนอย่างถาวรตั้งแต่ปี 2017 แต่ก็ยังคงมีการลักลอบทำประมงเกินไป อีกทั้งคนในท้องถิ่นยังมีความจำเป็นต้องหาเลี้ยงชีพด้วยการประมง ทำให้การบังคับเป็นไปได้ยาก

รัฐบาลเม็กซิโกได้จ่ายเงินชดเชยให้กับชาวประมงที่ได้รับผลกระทบ ซึ่งทำให้การประมงผิกฏหมายลดลงและวากีตาก็เริ่มมีการฟื้นตัว แต่อย่างไรก็ตาม ภาครัฐได้หยุดการชดเชยโดยไม่ทราบสาเหตุในปี 2018 ทำให้การประมงเกิดขึ้นอีกครั้ง

ทางด้านรัฐบาลจีนก็ตอบสนองต่อการอนุรักษ์วากีตาเช่นกัน ตั้งแต่ปี 2015 พวกเขายึดสินค้าเถื่อนและออกกฏควบคุมห้ามซื้อขายกระเพาะของปลาโทโทอาบาได้มากกว่าปริมาณหลายร้อยกิโลกรัม ทำให้การค้าขายลดลงทันที แต่หลายแหล่งข่าวก็ยังระบุว่า การลักลอบซื้อขายนั้นยังคงทำได้อย่างง่ายดาย

ท่ามกลางกฏหมายที่พยายามอนุรักษ์วากีตา ก็มีความตึงเครียดระหว่างนักอนุรักษ์กับชาวประมงถิ่นอยู่เรื่อยมาจนบางครั้งเกิดความเสียหายและมีผู้เสียชีวิต เมื่อ Sea Shepherd (องค์กรอนุรักษ์ทางทะเลระดับนานาชาติ) ถูกเรือประมงพุ่งชนและถูกยิงโดยเจตนา

อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ที่วุ่นวายนี้ก็ยังคงพอมีความหวังอยู่เล็ก ๆ เมื่องานวิจัยได้เปิดเผยว่า พันธุกรรมของวากีตามีความแข็งแรงสมบูรณ์แม้จะมีจำนวนประชากรที่น้อยจนอาจสูญเสียความหลากหลายทางพันธุกรรมและการผสมพันธุ์

ซึ่งสร้างความหวังว่าพวกมันจะสามารถฟื้นตัวได้หากได้รับโอกาส และการสนับสนุนจากมนุษย์ทุกคน ก่อนที่สิ่งมีชีวิต “แพนด้าทะเล” นี้จะสูญพันธุ์ไปตลอดกาล

สืบค้นและเรียบเรียง วิทิต บรมพิชัยชาติกุล เผยแพร่ครั้งแรก พฤศจิกายน 2021

ที่มา

https://www.nationalgeographic.com/animals/article/vaquita-the-porpoise-familys-smallest-member-nears-extinction

https://www.fisheries.noaa.gov/west-coast/science-data/vaquita-conservation-and-abundance

https://earth.org/data_visualization/2021 -the-year-that-could-save-or-kill-the-vaquita

https://phys.org/news/2021-07-mexico-near-extinct-porpoise.html

บทความที่เกี่ยวข้อง

สารเคมีจากพลาสติกและเครื่องสำอางปนเปื้อนในโลมา