หรือ “ม้า” คือ “หมา” ที่ตัวใหญ่? แม้ไม่สายพันธุ์เดียวกัน แต่ผูกพันมนุษย์ลึกซึ้ง

ม้า สัตว์เลี้ยงที่มีรูปร่างสง่างาม น่าเกรงขาม เต็มไปด้วยพลัง หลายคนคงคุ้นเคยกับภาพลักษณ์ของม้าในฐานะเพื่อนร่วมทาง ผู้ช่วยในงานต่างๆ และสัตว์นักกีฬาที่ว่องไว แต่เคยสงสัยหรือไม่ว่า สัตว์ชนิดนี้มีความคล้ายคลึงกับสุนัข เพื่อนรักสี่ขาของมนุษย์มากแค่ไหน

ในขณะที่เราคุ้นเคยกับความรักของ หมา หรือ สุนัข ที่มีต่อเรามากกว่า มักไม่ค่อยนึกถึง ม้า ว่ามีความผูกพันกับเราในลักษณะเดียวกัน

บางส่วนเป็นเพราะสุนัขแสดงออกทางอารมณ์ในรูปแบบที่มนุษย์เข้าใจได้ง่ายกว่า “สุนัขกระโดดใส่เรา ชวนเราเล่น และแสวงหาความปลอดภัยจากเรา” Elke Hartmann นักวิจัยจากภาควิชาสัตว์แวดล้อมและสุขภาพ มหาวิทยาลัยสวีเดนแห่งวิทยาศาสตร์การเกษตรกรรม ใน Uppsala และหัวหน้าผู้ศึกษานำร่องเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับม้า กล่าวกับ The Horse ในปี 2021 “แต่ม้าแสดงออกถึงความผูกพันในลักษณะนี้หรือเปล่า? ฉันเองไม่รู้”

ยอมรับตามตรงว่า งานวิจัยเพียงเล็กน้อยที่ดำเนินการอยู่ยังไม่พบหลักฐานชี้ชัดว่าม้ารู้สึกกับเราในแบบเดียวกับที่เรารู้สึกกับมัน “เรายังไม่รู้เพียงพอเกี่ยวกับเรื่องนี้ ” Hartmann กล่าว

หรือบางที ปัญหาอาจอยู่ที่ “เราคิดแบบมนุษย์มากเกินไป” Renate Larssen นักพฤติกรรมวิทยาม้าชี้แจง “ม้าแสดงการตอบสนองทางสรีรวิทยาและพฤติกรรมที่คล้ายคลึงกันต่อมนุษย์ เหมือนกับที่พวกมันแสดงต่อม้าตัวอื่นๆ” “เรารู้ว่าพฤติกรรมที่เป็นมิตรต่อมนุษย์นั้นเกิดขึ้นผ่านฮอร์โมนออกซิโตซิน ซึ่งมีบทบาทในการสร้างสายสัมพันธ์ทางสังคมของพวกมัน”

นอกจากนี้ การศึกษายังพบอีกว่า ม้ามองมนุษย์เป็น “พื้นที่ปลอดภัย” และรู้สึกเครียดเมื่อเจ้าของไม่อยู่ เช่นเดียวกับสุนัข “อย่างไรก็ตาม ไม่มีข้อแตกต่างในวิธีที่ม้าตอบสนองกับเจ้าของ และกับคนที่ไม่คุ้นเคย” Larssen กล่าว “ซึ่งหมายความว่ามันอาจเป็นผลมาจากการเชื่อมโยงเชิงบวกโดยทั่วไปกับมนุษย์ มากกว่าที่จะบอกได้ว่า ม้านั้นรักมนุษย์”

สายสัมพันธ์อันใกล้ชิด

ม้าและสุนัขมีความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับมนุษย์ ม้าถูกนำมาเลี้ยงและฝึกฝนให้ทำงานต่างๆ เช่น ลากเกวียน ขี่ม้า ช่วยเหลือในงานเกษตร หลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่า มนุษย์เริ่มเลี้ยงม้าเมื่อประมาณราวๆ 4,000 ปีก่อน ในขณะที่สุนัขถูกเลี้ยงมาก่อนหน้านั้นประมาณ 15,000 ปี
แม้จะถูกเลี้ยงให้เชื่องทีหลัง แต่ม้าก็พัฒนาทักษะพิเศษเพื่อสื่อสารกับมนุษย์ ตัวอย่างเช่น ม้าสามารถจดจำใบหน้าและเสียงของมนุษย์ได้ เรียนรู้ภาษากายของมนุษย์ และรู้จักส่งเสียงร้องเพื่อสื่อสารความต้องการ และทั้งสองสายพันธุ์มีความฉลาด ม้าสามารถเรียนรู้คำสั่งต่าง ๆ เช่น การเดิน การหยุด การเลี้ยว สุนัขสามารถเรียนรู้คำสั่งต่างๆ เช่น การนั่ง การหมอบ การกระโดด

ที่สำคัญคือ ทั้งม้าและสุนัขมีสามารถพัฒนาความผูกพันกับมนุษย์ได้ พวกมันแสดงออกถึงความรักและความภักดี ม้าสามารถเป็นเพื่อนร่วมทางที่ซื่อสัตย์ ช่วยให้มนุษย์ผ่อนคลายและลดความเครียด และสุนัขสามารถก็เป็นเพื่อนเล่นที่สนุกสนาน ช่วยให้มนุษย์รู้สึกอบอุ่นและปลอดภัย

ข้อแตกต่างที่สำคัญ

แม้ว่า ม้า กับ หมา จะมีความคล้ายคลึงกัน แต่ความจริงคือ สุนัขไม่ได้มีสายพันธุ์เดียวกับม้า สุนัขและม้าเป็นสัตว์คนละชนิดที่อยู่ในวงศ์สัตว์ที่แตกต่างกัน
สุนัขเป็นสัตว์จำพวก Canidae ในขณะที่ม้าอยู่ในวงศ์ Equidae แม้จะมีความคล้ายคลึงกันบางประการในแง่ของประวัติศาสตร์การนำมาเลี้ยงดูของมนุษย์ และทั้งสองชนิดเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่สัตว์ทั้งสองชนิดนี้มีวิวัฒนาการมาแยกกัน และไม่ได้มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกัน สุนัขเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่สืบสายพันธุ์มาจากหมาป่า ในขณะที่ม้าเป็นสัตว์กินพืชขนาดใหญ่ที่ถูกนำมาเลี้ยงดูเพื่อใช้ในการขนส่ง เกษตรกรรม และวัตถุประสงค์อื่นๆ

แม้ว่าสุนัขและม้าสามารถโต้ตอบและสร้างสายสัมพันธ์กับมนุษย์ได้ แต่เส้นทางทางพันธุกรรมและวิวัฒนาการของพวกมันนั้นแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง
นอกจากนี้ยังมีความแตกต่างปลีกย่อยอีกเช่น ม้ามีขนาดใหญ่กว่าสุนัขอย่างมีนัยยะสำคัญ ประสาทรับกลิ่นที่ดีกว่ามนุษย์ทั้งคู่ แต่สุนัขก็มีประสาทรับกลิ่นที่ดีกว่าสุนัขหลายเท่า ม้ามีเพียงเท้าเดียว ในขณะที่สุนัขมีนิ้วเท้า และม้ากินพืชเป็นอาหารหลัก ต่างจากสุนัขที่เป็นสัตว์กินเนื้อ ม้ามีวิธีการสื่อสารที่แตกต่างจากสุนัข เช่น การส่งเสียงร้อง ภาษากาย

สุนัขกับม้า: พัฒนาการเคียงคู่มนุษย์

แม้จะไม่ใช่สายพันธุ์เดียวกัน แต่สุนัขและม้ามีประวัติศาสตร์เกี่ยวพันกับมนุษย์มากมายาวนาน โดยเฉพาะในแง่ของคุณประโยชน์ที่มีต่อมนุษย์

ตัวอย่างเช่น สุนัขพันธุ์ Greyhound ซึ่งเป็นสุนัขวิ่งเร็วที่สุดในบรรดาสุนัขทุกสายพันธุ์ ถูกมนุษย์เพาะพันธุ์ให้มีรูปร่างเพรียวลม กล้ามเนื้อสะโพกและหลังที่ทรงพลัง หัวใจและปอดขนาดใหญ่ รวมถึงลักษณะทางสรีรวิทยาพิเศษอื่นๆ อีกมากมาย ที่ช่วยให้พวกมันวิ่งได้เร็วสูงสุดถึง 72 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

ลองเปรียบเทียบลักษณะเหล่านั้นกับม้าพันธุ์ Thoroughbred ซึ่งโดยทั่วไปแล้วรู้จักกันว่าเป็นม้าที่เร็วที่สุดในบรรดาม้าทุกสายพันธุ์ และมีความเร็วใกล้เคียงกับพันธุ์ Greyhound คุณอาจสังเกตุเห็นบางจุดที่คล้ายคลึงกัน หัวใจขนาดใหญ่ ขนพิเศษ กล้ามเนื้อสะโพกที่พัฒนา – ล้วนมีอยู่ในนั้น ช่วยให้สัตว์เหล่านี้ทำหน้าที่ในช่องทางนิเวศวิทยาเดียวกัน เช่นเดียวกับสุนัข

และถ้าสุนัข มีการ “เพาะพันธุ์” เพื่อนำมาใช้งาน ม้าก็ถูกเพาะพันธุ์เพื่อใช้งานเช่นกัน ตัวอย่างเช่น หากคุณไม่สามารถหาซื้อม้าลากรถ (Carthorse) ได้ ก็ยังมีสุนัขสายพันธุ์ไซบีเรียนฮัสกี้และสุนัขลากเลื่อน ในขณะเดียวกัน สำหรับผู้ที่ไม่ต้องการสุนัขนำทาง ม้าสำหรับผู้พิการทางสายตาก็เป็นตัวเลือกที่ยอดเยี่ยม
“พวกมันต้องการทำให้คุณพอใจ” เคธี่ สมิธ ผู้ฝึกสอนม้าสำหรับผู้พิการทางสายตา กล่าวกับ เดอะการ์เดียน ในปี 2018 “มันเป็นวิธีที่พวกมันมองคุณและต้องการอยู่กับคุณ หรือถ้าคุณติดกระเป๋าข้างไว้ มันยังสามารถช่วยคุณขนของเวลาไปช้อปปิ้งได้อีกด้วย”

“สุนัขและม้าถูกนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์มากมาย และได้รับการฝึกฝนอย่างเข้มข้นในวัฒนธรรมของมนุษย์ที่หลากหลาย” เธอเสริม “แม้ว่าม้าจะถูกนำมาเลี้ยงดูช้ากว่าสุนัขมาก – ประมาณ 4,000 ปีที่แล้ว – แต่พวกมันก็ยังวิวัฒนาการทักษะพิเศษในการสื่อสารกับมนุษย์ด้วย”

กล่าวโดยสรุปคือ ม้าและสุนัขมีความคล้ายคลึงกันหลายประการ ทั้งในแง่ของวิวัฒนาการ โครงสร้างทางกายภาพ พฤติกรรม และความผูกพันกับมนุษย์ ทว่า มันก็ไม่ใช่สายพันธุ์เดียวกันอย่างแท้จริง แต่ถึงแม้จะมีข้อแตกต่างกันอยู่บ้าง เราก็ไม่สามารถปฏิเสธได้ว่า ม้าและสุนัขสามารถพัฒนาความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับมนุษย์ และเป็นเพื่อนที่ซื่อสัตย์ของเรามาอย่างยาวนาน

สืบค้นและเรียบเรียง เกียรติศักดิ์ หมื่นเอ

ที่มา

https://www.iflscience.com/are-horses-secretly-just-big-dogs-73229

https://everythinghorseuk.co.uk/why-some-people-say-horses-are-big-dogs/

https://www.psychologytoday.com/intl/blog/smarter-than-you-think/202309/why-horses-are-big-dogs