“พบยุงในไอซ์แลนด์เป็นครั้งแรก
ปัจจุบันเหลือเพียงสถานที่แห่งเดียวในโลกที่ไม่มียุงนั่นคือทวีปแอนตาร์กติกา”
ในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา อากาศเย็นอันหนาวเหน็บของไอซ์แลนด์คอยปกป้องประเทศจากยุงมาอย่างยาวนาน แต่แล้วเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา บียอร์น ยัลตาซอน (Björn Hjaltason) นักวิทยาศาสตร์พลเมืองที่ซึ่งอาศัยอยู่ในเมือง Kiðafell, Kjós ทางตะวันตกของไอซ์แลนด์ ห่างจากเมืองหลวงเรย์คยาวิก (Reykjavík) ไปทางเหนือประมาณ 32 กิโลเมตร
“ตอนพลบค่ำของวันที่ 16 ตุลาคม ผมเห็นแมลงประหลาดตัวหนึ่ง” ยัลตาซอน โพสต์ลงในกลุ่มเกี่ยวกับแมลงของไอซ์แลนด์ในเฟซบุ๊ก “ผมสังสัยทันทีว่ามันคืออะไรและรีบเก็บแมลงตัวนั้นไป”
ยัลตาซอน เล่าต่อว่าเขาได้ติดต่อกับ มัททีอัส อัลเฟรดซอน (Matthías Alfreðsson) นักกีฏวิทยาประจำสถาบันวิทยาศาสตร์ธรรมชาติแห่งไอซ์แลนด์ ซึ่ง อัลเฟรดซอน ได้เดินทางไปยังบ้านของ ยัลตาซอน ในวันรุ่งขึ้น พวกเขาจับยุงได้ทั้งหมด 3 ตัว โดยแบ่งเป็นตัวเมีย 2 และตัวผู้ 1 อัลเฟรดซอนระบุว่า ยุงเหล่านี้คือสายพันธุ์ Culiseta annulata
“(การพบครั้งนี้) เป็นบันทึกแรกของยุงที่พบในสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติในไอซ์แลนด์” อัลเฟรดซอน กล่าว และเสริมว่าก่อนหน้านี้ก็มีการพบยุงตัวหนึ่งอีกสายพันธุ์หนึ่งเมื่อหลายปีก่อนบนเครื่องบินในสนามบินนานาชาติเคฟลาวิกของประเทศ
ข้อมูลระบุว่ายุงสายพันธุ์ Culiseta annulata นั้นมีถิ่นกำเนิดอยู่ในพื้นที่ส่วนใหญ่ของซีกโลกตะวันตก ตั้งแต่แอฟริกาเหนือไปจนถึงไซบีเรียตอนเหนือ อัลเฟรดซอน กล่าวว่ายุงสายพันธุ์นี้ดูเหมือนจะปรับตัวได้ดีกับสภาพอากาศที่หนาวเย็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับตัวเต็มวัยที่สามารถต้านทานความหนาวได้มากกว่าในพื้นที่กำบัง
“สิ่งนี้ทำให้พวกมันสามารถทนต่อฤดูหนาวที่ยาวนานและรุนแรงเมื่ออุณหภูมิลดต่ำลงกว่าจุดเยือกแข็ง” อัลเฟรดซอน กล่าว ยังไม่ชัดเจนว่ายุงสายพันธุ์นี้มาถึงไอซ์แลนด์ได้อย่างไร แต่นักวิทยาศาสตร์คิดว่ายุงอาจเดินทางมาด้วยเรือหรือไม่ก็ตู้คอนเทนเนอร์
ยังไงก็ตามจำเป็นต้องมีการตรวจสอบเพิ่มเติมในฤดูใบไม้ผลิ เพื่อดูว่ายุงสายพันธุ์นี้จะสามารถอยู่รอดในฤดูหนาวและ “ตั้งรกรากในไอซ์แลนด์ได้อย่างแท้จริง” อัลเฟรดซอน เสริม
ยุงมาพร้อมการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ
อย่างที่เราทราบกันดี ยุงเป็นสิ่งมีชีวิตที่เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ที่มีอากาศอบอุ่นและชื้น ดังนั้นมันจึงน่าจะเป็นหนึ่งในผู้โชคดีเมื่อโลกร้อนขึ้น ขณะเดียวกัน การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศเองก็กำลังเร่งตัวขึ้น มันทำให้ความร้อนแพร่กระจายไปพร้อม ๆ กับสร้างพายุและน้ำท่วมให้มากขึ้น สิ่งนี้ช่วยให้แมลงหลายชนิดเดินทางไปได้ไกลขึ้น สิ่งนี้อาจเป็นปัญหาได้โดยเฉพาะแมลงที่เป็นพาหะนำโรค
ปัจจุบันทั่วโลกมียุงมากกว่า 3,000 สายพันธุ์ ซึ่งบางชนิดสามารถแพร่เชื้อร้ายแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ผ่านการกัดเช่น มาลาเรีย ไข้เลือดออก และไวรัสเวสต์ไนล์
“อุณหภูมิที่อุ่นขึ้นน่าจะเพิ่มศักยภาพในการขยายพันธุ์ยุงสายพันธุ์อื่น ๆ ในไอซ์แลนด์ หากพวกมันมาถึง” อัลเฟรดซอน กล่าว
ยังไม่ใช่ผลกระทบอย่างเดียวที่ไอซ์แลนด์ได้รับ ในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา บางพื้นที่ของประเทศมีความร้อนทำลายสถิติ การวิเคราะห์จากเครือข่ายสภาพอากาศโลกระบุว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศทำให้มีโอกาสเกิดความร้อนรุนแรงสูงขึ้น 40 เท่า
“การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอาจทำให้เรื่องนี้มีโอกาสเกิดขึ้นได้มากขึ้น แต่ผมยังไม่เชื่อว่านี่เป็นผลกระทบโดยตรงที่ชัดเจน” คอลิน เจ. คาร์ลสัน (Colin J. Carlson) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านระบาดวิทยาประจำคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเยล กล่าว
“ความจริงก็คือ เราไม่รู้อะไรมากนักเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงถิ่นที่อยู่ของยุงประจำถิ่นที่กำลังเกิดขึ้นอยู่แล้ว”
สืบค้นและเรียบเรียง
วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
อ่านเพิ่มเติม : นักวิจัยเตือน ไฟป่า-โลกร้อน
ทำลายวงจรชีวิตแมลงปอ จนบางชนิดเสี่ยงสูญพันธุ์
