เช เกบารา หรือ เช เกวารา คือนักปฎิวัติชาวอาร์เจนตินา ผู้ร่วมต่อสู้เคียงบ่าเคียงไหล่กับ ฟิเดล คาสโตร ในคิวบาจนเปลี่ยนแปลงการปกครองในประเทศได้สำเร็จ

แม้ว่า เช เกบารา (Che Guevara) จะถูกทั่วโลกจดจำในฐานะสัญลักษณ์แห่งการปฏิวัติช่วงศตวรรษที่ 20 ซึ่งเขาเป็นนักปฎิวัติที่มีบุคลิกและภาพลักษณ์อันโดดเด่น จากบทบาทในการเป็นแกนนำการปฎิวัติคิวบา ภาพขาวดำหลายภาพที่ถ่ายเขาในอิริยาบทต่างๆ ถูกชื่นชมว่าเป็นภาพถ่ายที่ทรงพลังอย่างมาก กระนั้นในประเทศไทย เช เกบารา หรือที่คนไทยชอบออกเสียงว่า เชกูเอรา หรือ เชกูวารา กลับถูกจดจำอยู่ในสติ๊กเกอร์บนรถบรรทุก บนเสื้อยืด และในบทเพลงของวงคาราบาวมากกว่า

ทั้งนี้ความนิยมในการใช้ภาพ เช เกบารา เป็นวัฒนธรรมประชานิยม (Pop Culture) นอกจากในประเทศไทย ยังปรากฏในหลายประเทศของอาเซียน รวมถึงประเทศโลกที่สามต่างๆ ในฐานะตัวแทนการต่อต้านการปกครองด้วยระบบศักดินา เผด็จการ และทุนนิยมที่กดขี่ประชาชน จนต่อมากลายเป็นแฟชั่นบนท้องถนน

ขณะที่ในประเทศที่เจริญแล้วทางตะวันตก เช เกบารา ถูกจดจำในฐานะปฎิวัติบนหนังสือประวัติศาสตร์หรืออาจเป็นเพียงชายผู้นิยมลัทธิคอมมิวนิสต์ซึ่งต่อต้านสหรัฐอเมริกาเท่านั้น

“หากท่านเห็นความอยุติธรรมอยู่ตรงหน้า เเล้วโกรธจนตัวสั่น ท่านคือสหายของข้าพเจ้า”

“If you tremble with indignation at every injustice then you are a comrade of mine.”

― Ernesto Che Guevara

วลีอมตะดังกล่าวทำให้ เช เกบารา เป็นขวัญใจชาวแรงงานหรือสิงห์รถบรรทุกทั่วโลกได้ไม่ยาก เมื่อประกอบกับรูปร่างหน้าตาและเครื่องแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์น่าจดจำ และการที่เขาเสียชีวิตตั้งแต่วัยหนุ่ม รูปภาพของเขาจึงกลายเป็นไอคอนนิคคล้ายๆกับศิลปินและนักแสดงชื่อดังที่อายุสั้นอย่าง จอห์น เลนนอน , บ็อบ มาเล่ย์ , เจมส์ ดีน , เอลวิส เพรสลีย์ และ บรูซ ลี เป็นต้น

ประวัติ เช เกบารา วีรบุรุษของชาวคิวบา

เช เกบารา (ภาษาสเปนตัว v ออกเสียงเป็น บ ใบไม้) เกิดเมื่อวันที่ 14 มิถุนายน ค.ศ. 1928 ที่เมืองโรซาริโอ รัฐซานตาเฟ ประเทศอาร์เจนตินา เขาโตมาในครอบครัวชนชั้นกลาง วัยเด็กเล็ก เช มีปัญหาสุขภาพป่วยเป็นโรคหอบหืด แต่ต่อมาเขาพยายามออกกำลังกายและดูแลรักษาจนเอาชนะโรคประจำตัวได้สำเร็จ

เมื่อโตเป็นหนุ่ม เช เข้าศึกษาวิชาแพทย์ในมหาวิทยาลัยบัวโนสไอเรส โดยเบี้องต้นเขาหวังเพียงว่าจะรักษาอาการหอบหืดของตัวเอง ทว่าใน ค.ศ. 1951 เช กลับพบจุดเปลี่ยนในชีวิตเมื่อเขาในวัย 23 ได้ใช้รถมอร์เตอร์ไซด์ เดินทางไปทั่วทวีปอเมริกาใต้ร่วมกับเพื่อนรุ่นพี่ อัลแบร์โต กรานาโด (Alberto Granado)

นอกจากความงดงามของทวีปลาตินอเมริกาในทริปดังกล่าว อีกสิ่งที่ เช พบเห็นและติดค้างอยู่ในใจคือสภาพความเป็นอยู่อันยากลำบากของชนพื้นเมืองในหลายประเทศ จากปัญหาเรื่องความความเหลื่อมล้ำทางสังคม สิ่งเหล่านี้จุดประกายให้ชายที่เรียนจบแพทย์ มีอนาคตที่สดใสรออยู่ ยอมละทิ้งทุกสิ่งทุกอย่างแล้วผันตัวกลายเป็นนักปฎิวัติ โดยฉากชีวิตส่วนนี้ของ เช ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์ชื่อ The Motorcycle Diaries

เช เกบารา กับอุดมการณ์อันแรงกล้า

เช เกบารา คือหนึ่งในนักปฎิวัติที่มีอุดมการณ์แรงกล้า โดยความสนใจในลัทธิมาร์กซิสต์ทำให้ เช เชื่อว่าวิธีที่จะช่วยอเมริกากลางและอเมริกาใต้ปลดแอกจากปัญหาความยากจนที่ถูกกดขี่โดยผู้มีอำนาจก็คือการการจับอาวุธขึ้นสู้เพื่อล้มล้างการปกครองหรือการ ปฏิวัติ นั่นเอง

เช เดินทางไปที่ กัวเตมาลา ที่กำลังมีการปฏิวัติรัฐบาลโดยกลุ่มปัญญาชน ซึ่งมีสหรัฐอเมริกาเข้ามาแทรกแซง ผ่านการปฏิบัติการของ CIA ตามคำขอของบริษัทยูไนเต็ดฟรูต ทำให้รัฐบาลกัวเตมาลาพ่ายแพ้ แต่การแทรกแซงการเมืองในอเมริกาใต้ดังกล่าว ส่งผลให้สหรัฐฯกับนายทุนกลายเป็นปรปักษ์ของประชาชนชาวแรงงาน และจุดชนวนไฟแห่งนักปฏิวัติในตัว เช นับตั้งแต่นั้น

ต่อมา ปี 1954 เช เดินทางไปเม็กซิโกซิตี้ เมืองหลวงของเม็กซิโก และในปีต่อมาเขาได้พบกับ ฟิเดล คาสโตร และกลุ่มผู้นำกองกำลังปฏิวัติคิวบาที่กำลังวางแผนโค่นล้มรัฐบาลผู้นำเผด็จการ ฟุลเฮนซิโอ บาติสตา (Fulgencio Batista) ที่คิวบา เมื่อได้พูดคุยกับ ฟิเดล คาสโตร เช ตัดสินใจเข้าร่วม
ขบวนการ 26 กรกฎาคม ซึ่งใช้เวลาประมาณ 4-5 ปี พวกเขาก็สามารถปลดแอกคิวบาได้สำเร็จในช่วงเดือนมกราคมปี 1959

ฟิเดล คาสโตร สถาปนาคิวบาใหม่ขึ้นภายใต้การดูแลของคณะปฏิวัติ เขารับตำแหน่งผู้นำสูงสุด ส่วน เช รับหน้าที่ผู้ว่าการธนาคารแห่งชาติคิวบาและรัฐมนตรีอุตสาหกรรม เขาเดินทางไปหลายประเทศในบทบาทของนักการทูต แต่ไม่นานหลังจากนั้นมีข่าวลือว่า ความคิดเห็นของเขากับ ฟิเดล คาสโตร ไม่ลงรอยกัน
(ในทางการทูต เช มีจุดยืนต่อต้าน สหรัฐฯ แบบแข็งกร้าว โดยเขาชักนำ คาสโตร ให้เข้าหาสหภาพโซเวียต จนเศรษฐกิจคิวบามีปัญหาชะลอตัว เพราะถูกสหรัฐฯกับพันธมิตรคว่ำบาตรทางการค้า) บ้างก็ว่า เช เบื่องานนั่งโต๊ะและใฝ่ฝันถึงสมรภูมิการปฏิวัติครั้งใหม่ นำไปสู่การสละตำแหน่งทางการเมืองของเขาทั้งหมดที่คิวบาในเวลาต่อมา

ความตายของ เช เกบารา

เช เกบารา บุคคลที่ถูกยกย่องว่าเป็นหนึ่งในผู้ชายที่สมบูรณ์แบบที่สุดในโลก ไม่ว่าจะเป็นหน้าตาอันหล่อเหลา การเป็นนักรบที่มีวาทศิลป์เป็นเลิศ มีความสามารถมากมายทั้งการเป็น แพทย์ นักเขียน นักการทูต และนักทฤษฎีการทหาร ผู้นำหลายชาติอยากพบเจอตัวเขาแบบเป็นๆ แต่หลายคนก็ไม่มีโอกาส เพราะ เช เสียชีวิตในวัยเพียง 39 ปี

ช่วงค.ศ. 1965 เศรษฐกิจของคิวบาตกต่ำ บ้านเมืองเกิดความโกลาหล เป็นช่วงที่ เช ตัดสินใจทิ้งอำนาจ ชื่อเสียงและเงินทอง ออกเดินทางเพื่อเผยแพร่แนวคิดการปลดแอกประชาชนอีกครั้ง ต่อมาในปี 1966 เช ตัดสินใจเลือก โบลิเวีย เป็นหมุดหมายต่อไปในการทำปฏิวัติ โดยการเข้าร่วมในกองกำลังปฏิวัติเพื่อต่อสู้กับรัฐบาล นายพลเรอเน บาร์เรียนโตส ออร์ทูโญ ซึ่งในระหว่างการสู้รบ เช ได้รับบาดเจ็บ และถูกกองทัพโบลิเวียที่ได้รับการสนับสนุนจาก CIA สหรัฐฯจับกุมตัวได้พร้อมสมาชิกกลุ่มกบฏที่เหลือ

รายงานข่าวแจ้งว่ามีการพยายามเจรจาระหว่าง เช กับฝ่ายกองทัพโบลิเวียที่มี CIA หนุนหลัง แต่ผลการเจรจาล้มเหลว เขาถูกประหารชีวิตเมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 1967 ที่หมู่บ้าน ลา อิเกรา ในโบลิเวีย ต่อมา มีการเอาศพของ เช มาให้สาธารณชนได้เห็นในวันที่ 10 ตุลาคม และนำร่างไปฝังไว้ในสถานที่ซึ่งถูกปิดเป็นความลับ แม้ว่า ฟิเดล คาสโตร ผู้นำคิวบาจะขอศพของ เช จากโบลิเวีย แต่ก็ไม่เป็นผล

กระทั่งผ่านไป 30 ปี ศพของเขาจึงถูกพบที่เมืองบาเญกรันเด ในแคว้นซานตากรูซของโบลิเวียเมื่อปี 1997 โดยศพของ เช ถูกขุดขึ้นมาเพื่อนำกลับไปฝังยังสุสานที่ประเทศคิวบา ที่ซึ่งเขาถูกยกย่องให้เป็นวีรบุรุษ เด็กนักเรียนเห็นเขาเป็นไอดอล โดยมีอนุสรณ์สถานของ เช เกบารา ที่ปั้นขึ้นจากทองสัมฤทธิ์ขนาด 12 ฟุต ตั้งอยู่ในเมืองโรซาริโอ เพื่อเป็นเกียรติให้แก่เขา และนักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนจำนวนมากก็ใช้ เช เกบารา เป็นหนึ่งในแรงบันดาลใจของพวกเขา

สืบค้นและเรียบเรียง สิทธิโชติ สุภาวรรณ์

ภาพจาก https://historia.nationalgeographic.com.es/a/muerte-che-guevara_19682

ที่มา

https://th.wikipedia.org/wiki/เช_เกบารา

https://www.nationalgeographic.com/pages/article/-motorcycle-diaries-shows-che-guevara-at-crossroads

https://www.bbc.com/thai/international-41536892

https://www.sarakadeelite.com/ faces/histoty-che-guevara/

อ่านเพิ่มเติม ภาพถ่ายจากหลายมุมมองใน คิวบา