วาฬเพชฌฆาต : ใช้ความฉลาดล่าเหยื่อ

ชมพฤติกรรมพบเห็นได้ยากของ วาฬเพชฌฆาต นั่นคือ การใช้น้ำเป็นอาวุธ

ครั้งแรกที่แมวน้ำเวดเดลล์สังเกตเห็นวาฬเพชฌฆาต มันก็ถูกล้อมไว้หมดแล้ว ก่อนหน้านั้นครู่เดียว มันนอนพักอยู่บน แพน้ำแข็งในทางน้ำแห่งหนึ่งของแอนตาร์กติก จากนั้น หัววาฬเพชฌฆาตสามตัวก็ผลุบๆโผล่ๆให้เห็น วาฬเพชฌฆาต หรือออร์กาสามตัวนี้กำลังล่าเหยื่อ

บนน้ำแข็งทะเลแผ่นนี้ สัตว์นักล่าส่วนใหญ่แห่งท้องทะเลไม่อาจเข้าถึงตัวแมวน้ำขนาดเกือบ 500 กิโลกรัม ตัวนี้ได้ แต่วาฬเพชฌฆาตเหล่านี้เป็นวาฬเพชฌฆาตสามตัวจากประมาณหนึ่งร้อยตัวที่ทราบกันว่าเชี่ยวชาญการล่าเหยื่อด้วยเทคนิคที่เรียกว่า การซัดด้วยคลื่น (wave washing)

หลังจากระบุเป้าหมายแล้ว วาฬเพชฌฆาตจะตั้งแถวหน้ากระดาน แล้วเริ่มพุ่งเข้าหาแพน้ำแข็ง จนได้ระยะเกือบ ถึงแพน้ำแข็ง พวกมันหันข้างอย่างพร้อมเพรียงกันแล้วดำดิ่งลงใต้น้ำ โมเมนตัมจากการเคลื่อนที่ก่อให้เกิดคลื่นที่ทรงพลังมากจนซัดเข้าท่วมแพน้ำแข็ง ทำให้ผิวน้ำแข็งแตกออก และกระแทกแมวน้ำให้โซเซไปทางนั้นทีทางนี้ที พวกมันโจมตีซ้ำๆ จนแพน้ำแข็งแตกมากขึ้น พอถึงครั้งที่สาม คลื่นก็ซัดแมวน้ำตกทะเล แล้วหายวูบไป เพราะถูกวาฬเพชฌฆาตตัวหนึ่งงับไว้จากด้านล่าง

“เห็นแล้วขนลุกซู่เลยครับ” เบอร์ตี เกรกอรี ผู้สร้างภาพยนตร์สัตว์ป่าที่ใช้เวลาหนึ่งทศวรรษติดตามศึกษา วาฬเพชฌฆาตกลุ่มบี1 ซึ่งเป็นประชากรวาฬเพชฌฆาตในบริเวณกลุ่มก้อนน้ำแข็ง กล่าว “พวกมันแก้ปัญหาด้วยการทำงานเป็นทีมอย่างซับซ้อนมาก โดยใช้น้ำเป็นเครื่องมือ” นักวิทยาศาสตร์แทบไม่พบว่าวาฬล่าเหยื่อไม่สำเร็จ “พฤติกรรมนี้ไม่ได้ มีมาแต่กำเนิด แต่เกิดจากการเรียนรู้และฝึกฝนจนเชี่ยวชาญนานหลายทศวรรษ” เกรกอรีบอก “แต่ละครั้งที่พวกมัน สร้างคลื่นแทบจะเหมือนกับเป็นประสบการณ์การเรียนรู้มากกว่าการล่าเหยื่อครับ”

แต่ขณะที่แอนตาร์กติการ้อนขึ้นและน้ำแข็งทะเลค่อยๆหายไป แมวน้ำเวดเดลล์ก็ใช้เวลาบนบกมากขึ้น พ้นวิสัย ที่วาฬเพชฌฆาตจะไล่ล่าได้ ในการติดตามศึกษาว่าวาฬเพชฌฆาตกลุ่มบี1 รับมือกับถิ่นอาศัยที่อบอุ่นขึ้นอย่างไร นักวิทยาศาสตร์ระบุอัตลักษณ์วาฬราวหนึ่งร้อยตัวครบทุกตัว พวกเขาพบว่า ในแต่ละปี กลุ่มบี1 สูญเสียประชากรประมาณร้อยละห้า ไม่ว่ากลุ่มประชากรย่อยนี้ “จะสูญพันธุ์หรือแค่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไป เราไม่รู้เลยครับ” เกรกอรีกล่าว แต่โอกาสที่วาฬเพชฌฆาตจะใช้วิธีซัดเหยื่อด้วยคลื่นนับวันมีแต่จะน้อยลง