แมวใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าแบบเดียวกับมนุษย์ แต่พวกมันมองโลกต่างจากเรา การ เข้าใจแมว จะช่วยให้เราเป็นพ่อแม่แมวที่ดีขึ้นได้
เข้าใจแมว – โลกตามประสบการณ์ของแมวแตกต่างจากโลกที่เราใช้ชีวิตอยู่อย่างมาก เพื่อเดินตามรอยเท้าแมว ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจว่าแมวรับสัมผัสโลกอย่างไร แม้ว่าแมวจะใช้ประสาทสัมผัสเดียวกับมนุษย์ ได้แก่ การมองเห็น การได้ยิน กลิ่น รส และสัมผัส แต่พวกมันเข้าใจและประมวลผลข้อมูลที่ได้รับเข้ามานั้นแตกต่างกันไป
แต่การรู้ว่าพวกมันมีประสาทสัมผัสบางอย่างที่คล้ายคลึงกับเรานั้นสามารถช่วยให้เราอยู่ร่วมกับเพื่อนขนฟูของเราอย่างกลมกลืนมากขึ้น ร่วมเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการทำงานของแมวของคุณ และอาจสัมผัสได้ถึงความเชื่อมโยงที่ดีขึ้น
เข้าใจแมว – การมองเห็น
เช่นเดียวกับมนุษย์ แมวใช้การมองเห็นเพื่อมองโลกรอบตัว – และเพื่อล่าหาขนมขบเคี้ยวชิ้นต่อไป แต่ความแตกต่างระหว่างดวงตาของมนุษย์และแมว ทำให้เราเห็นโลกแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
แม้ว่าการกระโดดไล่จับของแมวในที่มืดอย่างแม่นยำอาจทำให้ดูเหมือนว่ามันมีแว่นตากลางคืนในตัว แต่แมวก็ยังต้องการแสงอยู่บ้าง แม้ว่าการมองเห็นตอนกลางคืนของมนุษย์จะแย่ที่สุด แต่ความมืดก็เป็นช่วงเวลาที่แมวเปล่งประกาย หลายล้านปีของวิวัฒนาการส่งผลให้แมวจำนวนมากมักจะออกหากินและล่าสัตว์ในช่วงพลบค่ำและรุ่งสาง
แสงสว่างเข้าสู่ตาผ่านกระจกตา ซึ่งเป็นพื้นผิวกลมใสของดวงตาแมว กระจกตาปรับโฟกัสแสงไปที่เรตินา ซึ่งอยู่ด้านหลังของดวงตาทางด้านใน กระจกตาของแมวมีขนาดใหญ่และเป็นรูปโดม ทำให้ดวงตาแมวสามารถรวบรวมโฟตอนได้มากที่สุด ซึ่งเป็นการปรับตัวที่สำคัญต่อการใช้ชีวิตในสภาพแสงน้อย รูม่านตาของแมวเป็นรูปยาวและแนวตั้ง แคบลงเป็นเส้นในเวลากลางวัน แต่ขยายใหญ่ขึ้นถึง 300 เท่าเมื่อมืดกว่า (รูม่านตาของมนุษย์โตขึ้นเพียง 15 เท่า)
ด้านหลังดวงตาแมวมีชั้นที่เรียกว่าเยื่อสะท้อนแสง (tapetum lucidum) ซึ่งสะท้อนแสงที่ไม่ถูกดูดซึมกลับไปที่เรตินา ซึ่งเป็นการปรับตัวเพื่อช่วยให้แมวมองเห็นในที่แสงน้อย และทำให้เกิดแสงสะท้อนที่ตา ซึ่งสามารถมองเห็นได้เมื่อมีแสงส่องไปในความมืด นอกจากนี้ การมองเห็นรอบทิศทางของพวกมันก็ดีกว่าของเราด้วย
ทว่า ด้านอื่นๆ ของการมองเห็นของแมวไม่คมชัดเท่า เพราะเรตินาของมันมีเซลล์รูปกรวยหรือ เซลล์รับแสงที่รับรู้สี น้อยกว่า ทำให้แมวเห็นโลกในสีสันที่น้อยกว่า และมีสีสันน้อยกว่ามนุษย์ เซลล์รูปกรวยเหล่านี้ยังรับผิดชอบต่อความคมชัดของการมองเห็น ดังนั้นสายตาของแมวจึงไม่คมชัด แม้ว่าการมองเห็นในที่แสงน้อยจะดีกว่า สิ่งที่แมวสามารถมองเห็นได้จากระยะ 5 เมตร เราสามารถมองเห็นได้ที่ราว 30 เมตร
แต่นี่ไม่ได้ทำให้พวกมันช้าลง แมวตอบสนองต่อการเคลื่อนไหวได้รวดเร็วยิ่งกว่ารายละเอียดที่ซับซ้อนและสีสันของภาพ ดังนั้นพวกมันจึงไม่ได้รับผลกระทบจากการมองเห็นสีที่ลดลง
เข้าใจแมว – การได้ยิน
หูของแมวที่มีรูปร่างเป็นสามเหลี่ยมทำหน้าที่เหมือนจานดาวเทียมขนฟูขนาดเล็ก ใบหูหรือใบหูของพวกมันสามารถหมุนไปข้างหน้า ข้างหลัง และด้านข้างอย่างอิสระเพื่อโฟกัสไปที่ตำแหน่งของเสียง การหมุน 180 องศาของใบหูหมายความว่าแมวสามารถระบุตำแหน่งของเสียงได้แม่นยำภายในไม่กี่นิ้ว ภายในเวลาเพียงหกวินาที – เร็วกว่าการกระพริบตา – ในระยะที่ไกลกว่า 1 เมตร
นอกจากนี้ แมวยังสามารถแยกความแตกต่างของเสียงที่ละเอียดอ่อนมากได้อีกด้วย แม้กระทั่งเสียงที่ต่างกันเพียงหนึ่งในสิบของโทนเสียงเดียว แต่การได้ยินอัลตราโซนิกของพวกมัน (ซึ่งเหนือกว่ามนุษย์และแม้แต่สุนัขมาก) ทว่า นี่ไม่ได้หมายความว่าเบยอนเซ่และเบโธเฟนจะเป็นรสนิยมทางดนตรีของเหล่าแมว ในปี 2015 ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยสองแห่งในสหรัฐอเมริกาได้ทดสอบทำนองเพลงที่ผสมผสานเสียงแบบแมว เช่น เสียงครางและจังหวะที่ชวนให้นึกถึงการดูดนม ผลลัพธ์แสดงให้เห็นว่าแมวชอบเพลงแมว (“Cozmo’s Air” และ “Rusty’s Ballad”) มากกว่าเพลงที่แต่งขึ้นเพื่อให้คนฟัง
เข้าใจแมว – กลิ่น
กลิ่น แตกต่างจากประสาทสัมผัสอื่นๆ สี่ประสาทสัมผัส มันมีการพัฒนาเต็มที่ตั้งแต่แมวคลอดออกมา ลูกแมวแรกเกิดจะใช้จมูกดมทางเพื่อหาหัวนมที่ใกล้ที่สุดและดื่มน้ำเหลืองและนมครั้งแรกที่มีคุณค่าทางโภชนาการ
ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าประสาทสัมผัสของแมวดีกว่าของเราประมาณ 14 เท่า เยื่อบุผิวรับกลิ่นของแมวบ้าน – เนื้อเยื่อเฉพาะในโพรงจมูกที่มีตัวรับสัญญาณที่ตรวจจับกลิ่น – มีขนาดใหญ่กว่าของมนุษย์ 5 ถึง 10 เท่า ส่งผลให้แมวมีเซลล์เฉพาะทางที่รับกลิ่นมากถึง 200 ล้านเซลล์ เมื่อเทียบกับมนุษย์ที่มีเพียง 5 ล้านเซลล์เท่านั้น
เพื่อนขนฟูของเรายังมีเครื่องมืออีกอย่างที่พวกมันใช้ประโยชน์ได้ นั่นคือ อวัยวะจาคอบสัน (Jacobson’s organ) อยู่เหนือปาก เซลล์รับสัญญาณในอวัยวะจาคอบสันเชื่อมต่อกับส่วนของสมองที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมทางเพศ การกิน และสังคม หากแมวได้กลิ่นอะไรน่าสนใจ พวกมันจะอ้าปากเล็กน้อยและม้วนริมฝีปากบน ซึ่งเป็นท่าทางที่เรียกว่า การตอบสนองแบบเฟลห์เมน (Flehmen response) สิ่งนี้ทำให้โมเลกุลของอากาศเข้าสู่ช่องอวัยวะจาคอบสัน อากาศที่สูดเข้าไปจะติดอยู่ที่เยื่อบุผิวรับกลิ่นและ/หรืออวัยวะจาคอบสัน ทำให้แมวมีโอกาสตรวจจับโมเลกุลกลิ่นได้มากขึ้น
สัมผัส
หนวดแมวบนลูกแมวอาจเป็นสิ่งที่เราโปรดปราน แต่จริงๆ แล้วแมวพึ่งพามันมากทีเดียว
โดยทั่วไป หนวดแมว มีลักษณะยาวและหนากว่าขนแมวทั่วไป หนวดแมวแต่ละเส้นงอกจากรูขุมขนที่เต็มไปด้วยเส้นประสาทและหลอดเลือด ทำให้มันมีความไวเช่นเดียวกับปลายนิ้วมือของมนุษย์ หนวดเหล่านี้ช่วยชดเชยการมองเห็นระยะใกล้ของแมวที่ไม่ค่อยดีนัก พวกมันสามารถตรวจจับการเคลื่อนไหวของอากาศที่ละเอียดอ่อน ซึ่งบ่งบอกถึงการมีเหยื่อและช่วยให้แมวเดินไปรอบๆ สิ่งกีดขวาง
ตอนนี้คงคุณเข้าใจดีขึ้นแล้วว่าแมวใช้ชีวิตบนโลกอย่างไร พฤติกรรมเพื่อนแมวของคุณอาจดูสมเหตุสมผลขึ้นเล็กน้อยในความคิดของคุณ
อ่านเพิ่มเติม ทำไม แมวกัด – อาจเพราะ “แสดงความรัก” แต่บางทีเจ้าตัวร้ายก็กัดแรงเกินไป และนี่คือวิธีหยุดพฤติกรรมนี้
