“แมวจะสนใจหรือไม่สนใจก็ได้ แต่แมวจำกลิ่นของคุณได้
นักวิทยาศาสตร์ระบุว่าแมวสามารถแยกแยะกลิ่นของเจ้าของกับคนแปลกหน้าได้อย่างชัดเจน”
แม้หลายครั้งแมวจะทำเป็นไม่สนใจ ไม่แยแสเสียงเรียกจากเจ้าของ หรือบางครั้งมันก็เหมือนห่างเหินราวกับไม่รู้จักคุณมาก่อน จนทำให้เจ้าของได้รับฉายาว่า ‘ทาสแมว’ ซึ่งก็คือไม่มีสิทธิไม่เสียงในการสั่งแมว คุณจะสามารถเล่นกับแมวได้ก็ต่อเมื่อพวกมันต้องการเท่านั้น
ธรรมชาติของแมวที่ดูเหมือนเป็นอิสระจากทุกสิ่งนี้อาจเป็นปัจจัยที่ทำให้วิทยาศาสตร์ศึกษาพฤติกรรมของพวกมันได้ช้ากว่าสัตว์เลี้ยงอื่น ๆ อย่างมากโดยเฉพาะกับสุนัข
“ในความเป็นจริงแล้ว แมวเข้าใจหลายสิ่งหลายอย่างได้ดีพอ ๆ กับสุนัข แต่พวกมันไม่แสดงออกมาให้เห็นในพฤติกรรม และระมัดระวังมากกว่า ซึ่งทำให้ทำการทดลองได้ยาก” ฮิเดฮิโกะ อุจิยามะ (Hidehiko Uchiyama) ศาสตราจารย์ด้านสัตววิทยาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น กล่าว
ตามงานวิจัยใหม่ที่ดำเนินโดย อุจิมายะและทีมงาน ซึ่งเผยแพร่บนวารสาร PLOS One ได้เผยให้เห็นว่าแมวนั้นใส่ใจกว่าที่เราคิด โดยระบุว่าแมวสามารถตอบสนองต่อกลิ่นของเจ้าของได้แตกต่างจากลิ่นของคนแปลกหน้า ซึ่งหมายความว่า เจ้าเหมียวเหล่านี้รู้ว่าคุณมีกลิ่นยังไงนอกเหนือไปจากรูปร่างหน้าต่างและน้ำเสียงของคุณเอง
แมว 30 ตัว
เป็นที่ทราบกันว่าแมวนั้นมีประสาทการรับกลิ่นที่สามารถระบุได้ไว และมีไว้เพื่อสื่อสารกับแมวตัวอื่น แต่วิทยาศาสตร์ก็ยังไม่เคยได้ศึกษาสักครั้งว่าแมวสามารถระบบประสาทเดียวกันนี้ในการแยกแยะคนได้ด้วยหรือไม่
ซึ่งงานวิจัยก่อนหน้านี้เผยให้เห็นว่าแมวนั้นสามารถจดจำมนุษย์ได้ด้วยการแยกแยะเสียง ไปจนถึงการจดจำใบหน้าเพื่อระบุผู้ที่ให้อาหารของพวกมัน หรือแม้กระทั่งปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ตามสภาวะของบุคคลรอบข้างได้ แต่สำหรับกลิ่นนั้นยังไม่เคยมีการศึกษามาก่อน
ทีมวิจัยได้คัดเลือกแมว 30 ตัวที่มีเจ้าของซึ่งได้รับการแนะนำจากเพื่อนและเพื่อนร่วมงานของทีมวิจัยเอง โดยนักวิทยาศาสตร์จะใช้สำลีเช็ดร่างกายเจ้าของในบริเวณหลังหู ระหว่างนิ้วเท้า และใต้รักแร้ เพื่อเก็บกลิ่น ขณะเดียวกันก็เก็บกลิ่นของคนแปลกหน้าอีก 8 คนใส่หลอดพลาสติกไว้เพื่อเปรียบเทียบ
“สิ่งเร้าทางกลิ่นที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้เป็นของบุคคลที่รู้จักและไม่รู้จักเท่านั้น” อุจิยามะ กกล่าว “จำเป็นต้องมีการทดลองทางพฤติกรรมที่ให้แมวได้รับการเร้าทางกลิ่นจากบุคคลที่รู้จักหลาย ๆ คน และเราจะต้องค้นหารูปแบบพฤติกรรมเฉพาะในแมว ที่ปรากฏขึ้นเฉพาะเมื่อได้กลิ่นของเจ้าของเท่านั้น”
เจ้าเหมียวแต่ละตัวได้ดมกลิ่นสำลีที่อยู่ในหลอดพลาสติก ซึ่งเผยให้เห็นผลลัพธ์ที่ชัดเจน แมวใช้เวลาดมกลิ่นของคนแปลกหน้า ‘นานกว่า’ กลิ่นของเจ้าของมาก นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าเนื่องจากแมวสามารถจดจำกลิ่นของเจ้าของได้ มันจึงไม่จำเป็นต้องใช้เวลาตรวจสอบนาน
สิ่งที่น่าประหลาดใจก็คือ ในช่วงแรกของการดมกลิ่น แมวมีแนวโน้มจะดมกลิ่นที่ไม่รู้จักด้วยรูจมูกขวาก่อนมากกว่า และต่อมาก็เปลี่ยนมาใช้รูจมูกซ้ายเมื่อมันคุ้นเคยกับกลิ่นมากขึ้น ซึ่งเป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นคล่ายกันกับสุนัข ที่มักจะเริ่มต้นดมกลิ่นด้วยรูจมูกขวาเมื่อสำรวจกลิ่นใหม่ ๆ
“รูจมูกซ้ายใช้สำหรับกลิ่นที่คุ้นเคย และรูจมูกขวาใช้สำหรับกลิ่นใหม่ ๆ ที่น่าประหลาดใจ ซึ่งแสดงให้เห็นว่ากลิ่นอาจเกี่ยวของกับการทำงานของสมอง” อุจิยามะ กกล่าว “มีแนวโน้มว่าสมองขวาจะชอบใช้ในการประมวลผลกลิ่นที่น่าแปลกใจทางอารมณ์”
ความหมายของผลลัพธ์
ผู้เขี่ยวชาญอย่าง เซเรเนลลา ดินเจโอ (Serenella d’Ingeo) นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยบารี ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในการศึกษานี้ แต่ก็ได้ศึกษาปฏิกิริยาของแมวต่อกลิ่นของมนุษย์มา ระบุว่าผลงานวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่าแมวตอบสนองต่อกลิ่นที่คุ้นเคยและไม่คุ้นเคยต่างกันออกไป แต่ก็ยังไม่สามารถสรุปแรงจูงใจของแมวได้จริง ๆ
“เราไม่ทราบว่าสัตว์รู้สึกอย่างไรในระหว่างการดมกลิ่น เราไม่ทราบว่าสัตว์รู้สึกผ่อนคลายหรือดึงเครียด” เธอ บอก เช่นเดียวกัน มันก็ไม่ได้พิสูจน์ว่าสมองด้านขวาถูกกระตุ้นด้วยกลิ่นใหม่ ๆ ซึ่งต้องการการสแกนสมองมายืนยันสิ่งที่เกิดขึ้นด้วย
แม้จะยังมีปริศนาอีกหลายข้อที่ต้องตอบ แต่มันก็ได้ให้เบาะแสการอยู่ร่วมกับแมวบางอย่าง นั่นคือ หลายครั้งที่เจ้าของออกไปข้างนอก ไปเจอกับแมวตัวอื่นหรือไปซื้อเสื้อผ้าตัวใหม่ ๆ ที่อาจทำให้กลิ่นเปลี่ยนไป จนแมวดูเหมือนจะไม่อยากเข้ามาใกล้ ก็อาจเป็นเพราะพวกมันจำกลิ่นของเจ้าของไม่ได้
ด้วยเหตุนี้ การไปอาบน้ำที่ใช้สบู่แบบเดิมและใส่เสื้อตัวเดิมตามปกติ อาจช่วยให้ความสัมพันธ์ระหว่างแมวกับคุณดีขึ้น หรือแม้กระทั่งให้วิธีที่ทำให้แมวคุ้นเคยกับคนแปลกหน้าได้ดีขึ้นโดยให้รับรู้ผ่านกลิ่นก่อน ทั้งหมดนี้จะทำให้มนุษย์อยู่ร่วมกับเจ้าเหมียวได้ง่ายขึ้น
“เราแนะนำว่าแมวใช้กลิ่นในการจดจำมนุษย์ นอกจากนี้เรายังบันทึกพฤติกรรมการถูตัว (ทำเครื่องหมาย) ที่เป็นลักษณะเฉพาะที่เกิดขึ้นหลังจากการดมกลิ่น ซึ่งบ่งชี้ว่าการดมกลิ่นอาจเป็นพฤติกรรมการสำรวจก่อนที่ถูเพื่อดมกลิ่น (ทำเครื่องหมาย) ในแมว” รายงานระบุ
สืบค้นและเรียบเรียงข้อมูล
วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
อ่านเพิ่มเติม : ไขปริศนาแมวส้ม มีสีส้มได้อย่างไรและทำไมแมวสีนี้ส่วนใหญ่มักเป็นเพศผู้
