ทุกครั้งที่เดินทางด้วย เครื่องบิน บางคนอาจเกิดคำถามขึ้นมาในใจว่า ‘ทำไมเครื่องบินจึงเป็นสีขาว?’ แม้คุณจะเห็นบางลำมีหลากสีสันบ้าง แต่ส่วนใหญ่ก็เป็นสีขาว นี่คือเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ของคำถามนี้
ในช่วงเริ่มต้นของการบิน เครื่องบินส่วนใหญ่ ‘ไม่ได้ทาสี’ พวกมันยังคงสีของโลหะต่าง ๆ ไว้ แต่สายการบินก็พบว่าตัวเครื่องมีการสึกกร่อนเพิ่มขึ้นจนน่ารำคาญ เนื่องจากพวกมันต้องเจอกับสภาพอากาศและรังสียูวี (UV) จากดวงอาทิตย์มากกว่าปกติเมื่อเทียบกับพื้นดิน
ทำให้โลหะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น (Oxidation, ปฏิกิริยาที่โมเลกุลหรืออะตอมสูญเสียอิเล็กตรอนให้กับโมเลกุลหรืออะตอมอื่น ในที่นี้คือ โลหะเสียให้กับอากาศ หรือก็คือการขึ้นสนิมนั่นเอง) ทำให้โครงเครื่องเสียหายและเสื่อมสภาพเมื่อเวลาผ่านไป เหมือนกับผิวที่ไม่ได้ทาครีมกันแดด
โดยเฉพาะกับส่วนที่อ่อนไหวต่อแสงแดด เช่น ส่วนที่เป็นพลาสติก คาร์บอนไฟเบอร์ ไฟเบอร์กลาส หรืออื่น ๆ ซึ่งสึกหรอง่ายกว่าโลหะ สิ่งเหล่านี้มักอยู่ตรงกรวยจมูกที่ติดตั้งเรดาร์เพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
ผู้ผลิตจึงใช้ “สี” ในการแก้ปัญหา โดยการทาเคลือบทั้งเครื่องเพื่อปกป้องให้ตัวเรื่องกร่อนช้าลงมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อประหยัดต้นทุนในการซ่อมบำรุง แม้สีจะเพิ่มน้ำหนักให้กับเครื่องบินมากก็ตาม (ประมาณหลายร้อยกิโลกรัม ขึ้นอยู่กับขนาดตัวเครื่อง) การทาสีจึงคุ้มทุนมากกว่า
แต่ทำไมต้องเป็นสีขาว? เหตุผลก็เพราะ “สีขาวสะท้อนแสง” ได้มากที่สุด เนื่องจากเครื่องบินต้องจอดอยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน สีขาวที่ดูดซับความร้อนได้น้อยกว่าทุกสีจึงถูกเลือกมาเพื่อรักษาระบบความเย็นภายในเครื่อง ซึ่งส่งผลให้มีการดูแลรักษาระบบภายในถูกลง
“สาเหตุหลักที่เครื่องบินทาสีขาวหรือสีอ่อนก็เพื่อสะท้อนแสงอาทิตย์ ลดทั้งความร้อนและความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากรังสีดวงอาทิตย์” อาร์. จอห์น แฮนส์แมน (R. John Hansman) ศาสตราจารย์ด้านการบินและอวกาศของ สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) กล่าวกับ Business Insider
“โดยพื้นฐานแล้วก็เหมือนกับการทาครีมกันแดด ตัวอย่างเช่นในวันที่แดดจ้า หากคุณสวมเสื้อเชิ้ตสีเข้ม คุณจะร้อนขึ้นมากกว่าที่สวมเสื้อเชิ้ตสีขาว” เขาเสริม
แม้สีขาว (และทุกสี) จะต้องซีดจางไปตามเวลา แต่สีขาวก็ราคาถูกกว่าสีอื่น ๆ อยู่ดี ไม่เพียงเท่านั้น สีขาวยังทำให้มองเห็นร่องรอยความเสียหายได้ง่ายขึ้นซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับเครื่องบิน นอกจากนี้งานวิจัยเกี่ยวกับปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสัตว์ป่าชี้ว่า ลำตัวที่สว่างกว่าจะมีคอนทราสต์มากกว่าสีของท้องฟ้า
เหตุผลนี้อาจช่วยให้นกลดความเสี่ยงในการชนเครื่องบิน เพราะพวกมันเห็นเครื่องบินสีขาวได้ง่ายกว่า อย่างไรก็ตามต้องมีการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องนี้เพิ่มเติม ทั้งหมดนี้คือสาเหตุที่ทำให้เราเห็นเครื่องบินสีขาวมากกว่าสีอื่น ๆ และเครื่องบินพาณิชย์ที่มีลายตัวการ์ตูนต่าง ๆ ก็มักอยู่ได้ไม่นาน
สืบค้นและเรียบเรียง วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
https://www.businessinsider.com/heres-why-most-planes-are-white-boeing-american-airlines-virgin-aviation-science-2017-7
https://www.iflscience.com/why-are-most-planes-painted-white-67298
https://www.sciencefocus.com/science/why-are-most-passenger-planes-painted-white/
https://www.finavia.fi/en/newsroom/2019/why-are-airplanes-usually-painted-white
