ธรรมชาติบำบัด มีหลายวิธีในการเยียวยามนุษย์ รายงานจากองค์การอนามัยโลกที่ชื่อว่า ‘Green and Blue Space and Mental Health’ ชี้ให้เห็นว่า การใช้เวลากับธรรมชาติช่วยปรับปรุงอารมณ์ ความคิด และสุขภาพจิต อีกทั้งยังทำให้เรามีโอกาสสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
ไม่เพียงเท่านั้น อีกการศึกษาหนึ่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ที่สำรวจผู้คนมากกว่า 16,000 คนใน 18 ประเทศ พบว่าผู้ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่สีเขียวหรือบริเวณชายฝั่งมีความเป็นอยู่โดยรวมที่ดีขึ้น และมีผลเช่นเดียวกันกับผู้ที่ไปสถานที่เหล่านั้นเพื่อจุดประสงค์ในการพักผ่อน พวกเขารู้สึกดีขึ้นและทุกข์ทางจิตใจน้อยลง
หลายคนที่ได้สัมผัสพื้นที่สีเขียว 5 ครั้งขึ้นไปต่อสัปดาห์ มีการใช้ยาเกี่ยวกับจิตเวช ยาลดความดันโลหิต และยาหอบหืดน้อยลงกว่าผู้ที่ไม่ได้ใช้เวลาในป่าหรือสวนสาธารณะอย่างเห็นได้ชัด หรือการ ‘อาบป่า’ ของญี่ปุ่น (ชินรินโยคุ – Shinrin-yoku) ก็ช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้าได้เช่นกัน
เกิดอะไรขึ้นเมื่อร่างกายได้สัมผัสธรรมชาติ? มีกลไกทางชีววิทยาที่เป็นไปได้หลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือ ทฤษฎีที่เรียกว่า ‘การฟื้นฟูความสนใจ’ ซึ่งเสนอว่า ธรรมชาติได้ช่วยเพิ่มความสามารถใจการมุ่งความสนใจหรือโฟกัสของเรา
“มนุษย์มีสิ่งสนใจ 2 ประเภท ได้แก่ “ความสนใจแบบมุ่งตรง” ซึ่งเป็นสิ่งที่เราใช้เวลาทำงานและมันเป็นความสนใจประเภทที่ทำให้เหนื่อยหรือหมดพลัง
ขณะที่อีกแบบคือ “ความสนใจโดยไม่ตั้งใจ” มาจากสิ่งที่น่าสนใจในสิ่งแวดล้อมซึ่งจะดึงดูดเราโดยอัตโนมัติและเราจะไม่เหนื่อยเลย” มาร์ค เบอร์แมน (Marc Berman) นักประสาทวิทยาด้านสิ่งแวดล้อมและรองศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยา จากมหาวิทยาลัยชิคาโกกล่าว
นอกจากนี้ การใช้เวลาในธรรมชาติยังสามารถกระตุ้นสิ่งที่เรียกว่า ‘ความน่าหลงใหลที่นุ่มนวล’ ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่น่าพึงพอใจ ไม่เป็นอันตราย และไม่ต้องการความสนใจอย่างเต็มที่จากคุณ “จิตใจของคุณสามารถล่องลอยและคิดถึงสิ่งต่าง ๆ ได้ในเวลาเดียวกัน” เบอร์แมนกล่าว
ขณะที่คำอธิบายประการอื่นชี้ให้เห็นว่า มนุษย์มีความปรารถนาโดยกำเนิดที่จะเชื่อมโยงกับธรรมชาติ และสิ่งมีชีวิตอื่น เช่นการดูรูปร่างและรูปแบบที่ซับซ้อนต่างๆ ในสิ่งแวดล้อม (เช่นคลื่นทะเล) กระตุ้นให้เกิดกิจกรรมของคลื่นอัลฟาในสมองมากขึ้น ซึ่งเกี่ยวกับสภาวะการผ่อนคลายแบบไม่ตื่นตัว
ในอีกทางหนึ่ง งานวิจัยเมื่อปี 2021 ระบุว่า เสียงของธรรมชาติจากนก สัตว์ ลม หรือน้ำนั้นเชื่อมโยงกับผลกระทบทางลบที่ลดลง เสียงน้ำส่งเสริมอารมณ์เชิงบวกมากที่สุด และเสียงนกก็มีผลมากที่สุดกับการลดความเครียดและความรำคาญอีกด้วย
ด้วยเหตุนี้ การ ‘พักผ่อนกับธรรมชาติ’ อย่างน้อย 2 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ถือเป็นความคิดที่ดี ไม่ว่าจะเป็นการเดินเล่นในสวนสาธารณะ หรือถ้าบ้านหรือที่พักอาศัยของคุณอยู่ใกล้พื้นที่ป่า สวนสาธารณะ สวนหย่อม หรือทะเล ลองเปิดหน้าต่างและรับเอาเสียงนกร้องหรือเสียงคลื่น ในทำนองเดียวกัน แอปพลิเคชั่นเสียงธรรมชาติก็สามารถช่วยคุณได้
“แม้เพียงไม่กี่นาทีก็สามารถปรับปรุงอารมณ์และการทำงานด้านการรับรู้ (ของสมอง) ” อีลีน แอนเดอร์สัน (Eileen Anderson) นักมานุษวิทยาการแพทย์และจิตวิทยา ศาสตราจารย์ด้านชีวจริยธรรม กล่าว “อย่าลืมใช้โอกาสเล็ก ๆ น้อย ๆ (ในการอยู่กับธรรมชาติ) และใช้เวลาให้นานขึ้นหากเป็นไปได้ สิ่งนี้สามารถช่วยจิตใจ ร่างกาย และจิตวิญญาณของคุณได้”
สืบค้นและเรียบเรียง วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
https://www.nationalgeographic.com/premium/article/power-blue-green-spaces-health-well-being-mental-health
