“งานวิจัยใหม่เผยการขยายตัวของเมืองทำให้แมลงผสมเกสรลดลงเกือบครึ่ง”
ดอกไม้ ต้นไม้ และพีชพรรณที่เราเห็นตามสวนของเมืองหรือแม้แต่ตามอาคารบ้านเรือนเหล่านั้นต่างพึ่งพาสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่า แมลงผสมเกสร คอยออกดอกที่สวยงามและขยายพันธุ์ให้เจริญเติบโตมากขึ้น มันเป็นช่วยให้สวนสวยงามและเต็มไปด้วยสีสัน
สิ่งเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่าธรรมชาติในเมืองนั้นมีความอุดมสมบรูณ์มากกว่าที่คิด ต้องขอบคุณแมลงผสมเกสรเหล่านั้นที่เป็นผู้รักษาความหลากหลายของระบบนิเวศ รวมถึงช่วยให้พืชผลหลายชนิดที่หล่อเลี้ยงมนุษย์เติบโตอย่างที่ควรจะเป็น อย่างไรก็ตามดูเหมือนว่ามนุษย์จะไม่รู้ตัวถึงความสำคัญนี้เลย
รายงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ฉบับใหม่ได้เผยให้เห็นอีกด้านที่น่าเศร้า แมลงผสมเกสรทำงานอย่างหนักในหน้าที่ของมัน แต่การขยายตัวของเมืองกำลังทำให้พวกมันใช้ชีวิตอย่างยากลำบากจนจำนวนแมลงผสมเกสรลดลงไปเกือบครึ่ง หรือราวร้อยละ 43
“ขนาดของภัยคุกคามต่อแมลงผสมเกสรหลายชนิด ยังคงไม่ทราบแน่ชัด เนื่องจากทั่วโลกกำลังให้ความสนใจกับผึ้ง อย่างไรก็ตาม ผีเสื้อกลางคืนและแมลงวันผลไม้ก็มีความสำคัญต่อระบบนิเวศของเราไม่แพ้กัน และผลการศึกษาของเราแสดงให้เห็นว่า พวกมันอาจมีความเสี่ยงเป็นพิเศษในถิ่นที่อยู่อาศัยของเมือง” เอมิลี เอลลิส (Emilie Ellis) หัวหน้าทีมวิจัยจากคณะวิทยาศาสตร์ชีวภาพ มหาวิทยาลัยเชฟฟิลด์ กล่าว
โดยทั่วไปแล้วเมื่อพูดถึงแมลงผสมเกสร เราทุกคนแทบจะนึกถึงผึ้งเป็นสิ่งมีชีวิตแรก แต่ยังมีแมลงอีกหลายชนิดที่ทำหน้าที่นี้ได้ดีไม่แพ้ผึ้ง เช่นแมลงวันดอกไม้และผีเสื้อกลางคืน พวกมันพึ่งพาแหล่งที่อยู่อาศัยเฉพาะอย่างเช่น เรือนยอดไม้และน้ำนิ่ง แต่สิ่งเหล่านี้ดูเหมือนจะหาได้ยากยิ่งในพื้นที่เมือง
เพื่อทำความเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นให้ดีกว่าเดิม ทีมวิจัยจึงได้เปรียบเทียบการจัดสรรพื้นที่ในเมืองต่าง ๆ ตั้งแต่ใจกลางเมืองที่คึกคักไปจนถึงพื้นที่ชานเมืองของ 3 เมืองใหญ่ในสหราชอาณาจักรได้แก่ เชฟฟิลด์ ลีดส์ และเลสเตอร์
“เราต้องการตรวจสอบว่าพื้นที่เมืองที่มีอาคารสูง รองรับแมลงผสมเกสรน้อยลงหรือไม่” เอลลิส อธิบาย “และแมลงผสมเกสรชนิดใดมีความอ่อนไหวต่อการขยายตัวของเมืองมากที่สุด”
นักวิทยาศาสตร์ได้สำรวจแปลงผัก 36 แปลงตลอดฤดูร้อน ซึ่งพบว่ามีผึ้ง แมลงวันดอกไม้ และผีเสื้อกลางคืนมากถึง 302 ชนิด อย่างไรก็ตามเมื่อเทียบปริมาณกันแล้ว บริเวณเมืองยังคงส่งผลกระทบมหาศาลโดยเฉพาะในพื้นที่มีอาคารสูง มันทำให้ความหลากหลายของแมลงลดลง 43 เปอร์เซ็น
แม้จะเป็นข่าวร้าย แต่ทีมวิจัยก็ระบุว่ายังมีความหวังอยู่ เนื่องจากคุณภาพของพื้นที่สีเขียวในเมืองเช่น แปลงผักที่ล้อมรอบไปด้วยต้นไม้กับแหล่งที่อยู่อาศัยกึ่งธรรมชาตินั้น สามารถช่วยเพิ่มความหลากหลายของแมลงผสมเกสรมากขึ้นได้
“สิ่งนี้ชี้ให้เห็นว่าวิธีที่เราออกแบบและจัดการพื้นที่สีเขียวในเมือง สามารถสร้างความแตกต่างได้อย่างแท้จริง” เอลลิส กล่าว
ยังไงก็ตามสิ่งที่ต้องระลึกไว้เสมอคือ แมลงผสมเกสรแต่ละกลุ่มก็ตอบสนองแต่ชนิดของพื้นที่สีเขียวแตกต่างกันไป ไม่มีวิธีแก้ปัญหาใดที่เหมาะสมกับแมลงทุกกลุ่มแบบเดียวกัน ดังนั้นการอนุรักษ์ในเมืองจะต้องมีความหลากหลายเช่นเดียวกับแมลงที่เรากำลังพยายามปกป้อง
กรมีส่วนร่วมของชุมชนเมืองในการอนุรักษ์เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง ตั้งแต่การสร้างและบำรุงพื้นที่สีเขียวสามารถนำไปสู่ความตระหนักรู้และการสนับสนุนในการปกป้องแมลงผสมเกสรที่มากขึ้น
“สิ่งมีชีวิตทุกชนิดเหล่านี้ต้องการดอกไม้เพื่อดูดอาหาร แต่ผีเสื้อกลางคืนก็ต้องการเรือนยอดไม้และพุ่มไม้ รวมถึงพืชอาหารสำหรับหนอนผีเสื้อด้วย ขณะที่แมลงวันดอกไม้จำนวนมากก็ต้องการน้ำนิ่งเพื่อผสมพันธุ์ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นลักษณะถิ่นอาศัยที่พบได้ยากกว่ามากในพื้นที่ที่มีสิ่งปลูกสร้างหนาแน่น” เอลลิส บอก
“และเราจำเป็นต้องพิจารณาลักษณะเหล่านี้ เพื่ออนุรักษ์กลุ่มแมลงที่มีความหลากหลายเช่นนี้ไว้สำหรับคนรุ่นต่อไป”
สืบค้นและเรียบเรียง
วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
ที่มา
https://royalsocietypublishing.org
อ่านเพิ่มเติม : ตัวต่อกับกุญแจชะลอความแก่
วิทยาศาสตร์เบื้องหลัง “นาฬิกาชีวภาพ” ที่อาจเปลี่ยนได้
