ม้ามองโกเลีย พรีวอสกี้ ภาพถ่ายโดย TERRY ALLEN, NATIONAL GEOGRAPHIC YOUR SHOT
เมื่อปี 1993 อัตราการสูญพันธุ์ของนกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมสูงขึ้น 3 ถึง 4 เท่า แต่เนื่องจากความพยายามของนักอนุรักษ์อย่างต่อเนื่อง มีชนิดพันธุ์มากมายที่ได้รับ การอนุรักษ์ ไว้ได้อย่างประสบความสำเร็จ
งานศึกษาที่ได้รับการเผยแพร่ในนิตยสาร the journal Conservation Letters กล่าวว่า ย้อนกลับไปเมื่อปี 1993 มีอัตราการสูญพันธุ์ของนกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมสูงขึ้น 3 ถึง 4 เท่า หากไม่มีมาตรการ การอนุรักษ์ ใดๆ และเป็นปีที่อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention on Biological Diversity) ขององค์การสหประชาชาติเริ่มมีผล
ในตอนนั้น สายพันธุ์นกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 15 ชนิดได้สูญพันธุ์หรือคาดว่าใกล้สูญพันธ์อย่างยิ่ง แต่นักวิจัยพบว่าในตอนนี้มีนกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมราว 28 ถึง 48 สายพันธุ์ได้รับการปกป้องเอาไว้
สายพันธุ์สัตว์ใกล้สูญพันธุ์ที่ได้รับ การอนุรักษ์ มีทั้งนกแก้วเปอร์โตริโก (Puerto Rican amazon) นกแก้วที่มีจำนวนลดลงเหลือเพียง 13 ตัวเมื่อปี 1975 และได้รับการปกป้องโดยโครงการฟื้นฟูสายพันธุ์ (Reintroduction) ในอุทยานแห่งชาติบนเกาะแคริบเบียน อย่างไรก็ตาม นกแก้วกลุ่มดั้งเดิมได้สูญหายไปในพายุเฮอร์ริเคนเมื่อปี 2017
ในมองโกเลีย ม้ามองโกเลีย พรีวอสกี้ (Przewalski’s horse) กว่า 760 ตัว ได้เดินเตร็ดแตร่บนทุ่งหญ้าสเตปป์อีกครั้ง โดยย้อนไปเมื่อปี 1960 ม้าชนิดนี้ได้สูญพันธ์ไปตามธรรมชาติ แต่ความพยายามในการฟื้นฟูสายพันธุ์ในช่วงต้นทศวรรษ 1990 ทำให้ในขณะนี้พวกมันรักษาจำนวนประชากรในธรรมชาติได้แล้ว
ดร. สจวร์ต บัตชาร์ต หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ขององค์กร BirdLife International และผู้เริ่มต้นงานศึกษานี้ กล่าวว่า การค้นพบแสดงให้เห็นว่า พันธสัญญาที่จะปกป้องการสูญเสียสายพันธุ์ในอนาคตนั้น “สามารถทำสำเร็จได้และเป็นเรื่องที่จำเป็น เพื่อรักษาโลกที่สดใสเอาไว้” และเป็นการให้ความหวังต่อความพยายามในการอนุรักษ์สัตว์สายพันธุ์อื่นต่อไป
โดยการใช้ข้อมูลของขนาดจำนวนประชากร แนวโน้ม อุปสรรค และความพยายามในการอนุรักษ์จากผู้เชี่ยวชาญกว่า 137 คนจากทั่วโลก นักวิจัยได้คัดกรองรายชื่อสายพันธุ์นกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกว่า 17,046 สายพันธุ์อันยาวเหยียดเพื่อคัดเลือกรายชื่อ 81 สายพันธุ์ที่ได้รับการขึ้นบัญชีให้เป็นสายพันธุ์ที่ถูกคุกคามในบัญชีแดงไอยูซีเอ็น (IUCN Red List) รายละเอียดนี้จะใช้ในการคำนวนความเป็นไปได้ที่ว่าสัตว์แต่ละสายพันธุ์จะสูญพันธุ์หากไม่มีมาตรการในการอนุรักษ์
นักวิจัยพบว่าจำนวนนกระหว่าง 21 ถึง 32 ชนิดได้รับการป้องกันและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกว่า 7 ถึง 16 ชนิดได้รับการปกป้อง โดยช่วงระหว่างจำนวนดังกล่าวสะท้อนความไม่แน่นอนของการประมาณการณ์
นกที่ได้รับการวิคราะห์ในการศึกษาได้รับประโยชน์จากการควบคุมชนิดพันธุ์ต่างถิ่น การอนุรักษ์ในสวนสัตว์ และการป้องกันถิ่นที่อยู่อาศัย ในขณะที่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมได้รับการช่วยเหลือโดยการขึ้นทะเบียน การนำพาสัตว์สู่พื้นที่ (introduction schemes) และการรวบรวมชนิดพันธุ์ในสวนสัตว์
แม้ว่าจะมีการค้นพบที่มีความหวังสำหรับบรรดานักอนุรักษ์ บางชนิดพันธุ์ที่อยู่ในการศึกษานี้ก็ประสบกับภาวะถดถอย เช่น โลมาวากีต้า (Vaquita) ที่มีความเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ พวกมันถูกพบเจอได้ในอ่าวแคลิฟอร์เนีย ซึ่งถูกคุกคามโดยการประมงที่ผิดกฎหมาย
ศาสตราจารย์ฟีล แมคโกแวน ผู้นำร่วมการศึกษาในครั้งนี้และหัวหน้า คณะกรรมการความอยู่รอดของสปีชีส์ (Species Survival Commission) ของไอยูซีเอ็น กล่าวว่าการค้นพบนี้คือ “ความหวังรำไร” แต่เราก็ไม่ควรลืมการสูญพันธ์ของสายพันธุ์ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องด้วยเช่นกัน
“เรามักจะได้ยินเรื่องราวไม่ดีเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ และไม่มีข้อสงสัยเลยว่าเรากำลังพบเจอกับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพอย่างที่ไม่เคยพบเจอมาก่อนจากการกระทำของมนุษย์ เราสามารถหยุดการสูญเสียชนิดพันธุ์ทั้งหมดได้หากเรามีความมุ่งมั่นเพียงพอที่จะทำ นี่คือการเรียกร้องให้เกิดการแก้ไข ขอบเขตของประเด็น และสิ่งใดที่เราสามารถทำให้สำเร็จได้หากเราลงมือกระทำในตอนนี้เพื่อสนับสนุนการอนุรักษ์ และป้องกันการสูญพันธุ์ได้” เขากล่าวทิ้งท้าย
แหล่งข้อมูล
Up to 48 species saved from extinction by conservation efforts, study finds
How many bird and mammal extinctions has recent conservation action prevented?
อ่านเพิ่มเติม การสูญพันธุ์ : เราสูญเสียอะไร เมื่อชนิดพันธุ์อันตรธาน
