ช่างภาพบันทึกเรื่องราววิถีชีวิตดั้งเดิมที่ผูกพันกับแม่นํ้าอันทรงพลัง โดยการใช้ สายเคเบิล และถูกคุกคามจากการเปลี่ยนแปลง

แม่นํ้าสาละวิน หรือที่รู้จักในจีนว่า แม่นํ้านู่ เป็นหนึ่งในมหานทีที่ไหลอย่างอิสระสายสุดท้ายในเอเชีย จีนประกาศว่าจะสร้างเขื่อนกั้นแม่นํ้านู่เมื่อเกือบสองทศวรรษที่ผ่านมา มีกลุ่มชาติพันธุ์หลายกลุ่มอาศัยอยู่ในพื้นที่ส่วนนี้ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีนซึ่งเรียกว่า ดินแดนแห่งแม่นํ้าขนานสามสายได้แก่ แม่นํ้านู่ แม่นํ้าจินชา (แยงซีเกียง) และแม่นํ้าหลานชาง (โขง) และได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกขององค์การยูเนสโก เมื่อปี 2008 ผมเดินทางไปที่นั่นเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของภูมิภาคห่างไกลแห่งนี้

ผมพบว่ามีที่ราบลุ่มน้อยมากตามริมแม่นํ้านู่ หลายหมู่บ้านซ่อนอยู่สูงขึ้นไปบนผนังผาสูงชันของโกรกธารแม่นํ้า มีสะพานไม่กี่แห่งพาดข้ามแม่นํ้า ผมเห็นคนท้องถิ่นข้ามแม่นํ้าด้วยเชือกโดยใช้สายเคเบิลเส้นโตขึงไว้กับผนังหุบเหวด้านละหนึ่งจุด ชาวบ้านจะนำเชือกมาด้วยและผูกรอกไว้กับเข็มขัดหรือคล้องไว้ที่ไหล่ เตรียมพร้อมจะเกี่ยวกับสายเคเบิลและสาวข้ามไป

ระหว่างถ่ายภาพในพื้นที่ ผมทำแผนที่ตำแหน่งจุดข้ามด้วยสายเคเบิลทั้งหมดและสังเกตภูมิทัศน์กับแสง โกรกธารซึ่งแคบและลึกมักจะอยู่ในเงามืด ผมพินิจพิเคราะห์ผู้คนที่ไต่เชือกข้ามกระแสนํ้าเชี่ยวกรากของแม่นํ้านู่ (คำนี้แปลว่า “เกรี้ยวกราด” ในภาษาจีน) พวกเขามีทั้งข้ามคนเดียว ข้ามเป็นคู่ และข้ามกับสัตว์ต่างๆ ผมเห็นไก่ หมู และแพะหนึ่งตัว

ผมหาตำแหน่งจุดโหนเชือกที่ใกล้เมืองที่สุดและมุ่งหน้าไปที่นั่นในวันที่มีตลาด พร้อมกับผู้ช่วย ฉวานเจี้ยนหวา และคนขับรถชาวทิเบต จู้หลินเหวิน (ทั้งคู่เป็นสมาชิกของชนกลุ่มน้อยเผ่าลี่ซู่หรือลีซอ) ผมเช่าสายรัดนิรภัยและรอกจากชาวบ้านคนหนึ่ง คล้องกล้องไว้ที่คอและใส่ฟิล์มไว้ในกระเป๋าจัดแจงเกี่ยวรอกกับสายเคเบิล แล้วดึงตัวเองไปข้างหน้าจนถึงครึ่งทางเหนือแม่นํ้า

สายนํ้าดูเกรี้ยวกราด ขณะห้อยอยู่เหนือแม่นํ้านู่ ผมถ่ายภาพผู้คนที่ข้ามแม่นํ้า หลังห้อยโหนจากสายเคเบิลและถ่ายภาพจากริมฝั่งแม่นํ้าในตอนเช้า ผมก็ตัดสินใจเก็บของ

ตอนขนของขึ้นรถ เรากวาดตามองสันเขาสูงที่อยู่ตรงข้ามเราคนกลุ่มหนึ่งกำลังมุ่งหน้าลงมาตามเส้นทางเดินสูงชัน เจี้ยนหวาตะโกนว่า “พวกเขามีวัว!” จริงด้วย มีวัวตัวหนึ่ง (และแพะตัวหนึ่ง) ทางเดินแยกออกเป็นสองทิศทาง ผมกลั้นหายใจขณะเฝ้ามองคนกลุ่มนั้นเดินลงมา หลินเหวินนับลูกประคำ ส่วนเจี้ยนหวาช่วยลุ้นด้วยการสวดมนต์เป็นภาษาลี่ซู่ เมื่อคนกลุ่มนั้นกับวัวเลือกทางเดินที่มุ่งหน้าไปยังจุดข้ามด้วยสายเคเบิล อะดรีนาลินก็ทำให้นิ้วเท้าของผมเสียวแปลบ

ถ่ายมุมไหนดี ผมถามตัวเอง ขณะวิ่งไปตามริมฝั่งแม่นํ้า ผมอยากให้มีสายนํ้าอยู่ในองค์ประกอบภาพ แต่นั่นเป็นเรื่องยากคนกลุ่มนั้นอยู่ที่สายเคเบิลแล้ว และหนานปัวอี้(ด้านบน) ก็ไต่เชือกข้ามแม่นํ้าอย่างมั่นใจครอบครัวเขาผูกห่วงเชือกรอบตัววัว เกี่ยววัวกับรอก  และดึงมันมาทางเรา ขาวัวแกว่งไปมาตอนที่มันลอยอยู่ในอากาศ

วัวเลื่อนลงมาตามมุมที่สูงชันของสายเคเบิล แต่เลื่อนช้าลงแล้วหยุดตรงจุดที่เชือกอยู่ในแนวราบ วัวที่ห้อยอยู่เตะขาไปมา มันร้องเสียงตํ่าๆด้วยความทรมานอยู่เหนือแม่นํ้า

ปัวอี้สาวเคเบิลดึงตัวเองกลับไปหาวัว เมื่อไปถึงตรงนั้น เขาหมุนตัว เกี่ยวข้อเท้ารอบสายรัดวัว แล้วเริ่มดึงตัวเองและวัวกลับขึ้นไปยังฝั่งถนน

ผมไปถึงปลายสายเคเบิลตอนที่ปัวอี้และวัวเข้ามาใกล้พอดี ผมอยู่ใกล้กับใบหน้าของปัวอี้มากในชั่วเสี้ยววินาที ภาพนี้เกิดขึ้นอย่างฉับพลันและมีความใกล้ชิด รวมทั้งมีความสมบูรณ์ด้วยแม่นํ้าอันเกรี้ยวกราดเบื้องล่าง

หลายปีต่อมา เขื่อนก็ยังไม่ได้สร้าง แต่จุดข้ามแม่นํ้าตรงนี้ถูกแทนที่ด้วยสะพานแล้ว

เรื่องและภาพถ่าย ฟริตซ์ ฮอฟฟ์แมนน์

สามารถติดตามสารคดี  ทางด่วนวิ่งฉิวไปตลาด ฉบับสมบูรณ์ได้ที่นิตยสารเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย เดือนกุมภาพันธ์ 2564
.
สามารถสั่งซื้อได้ที่ https://www.naiin.com/category?magazineHeadCode=NG&product_type_id=2

อ่านเพิ่มเติม นั่งรถไฟเกาหลีเหนือสู่พื้นที่ชนบท