ชนเผ่าบาจาว ผู้อาศัยในท้องทะเลตลอดชีวิต จนเกิดลักษณะพิเศษทางกายภาพ พวกเขากำลังเผชิญความเปลี่ยนแปลง
ชนเผ่าบาจาว – ในมหาสมุทรแปซิฟิค มีพื้นที่พิเศษที่นักวิทยาศาสตร์ให้คำจำกัดความว่า “สามเหลี่ยมปะการัง” เป็นทะเลที่มีอาณาเขตเชื่อมต่อระหว่างสามประเทศ ด้านบนคือฟิลิปปินส์ ทางตะวันตกเป็นเกาะบอร์เนียวของมาเลเซียจรดอินโดนีเซีย ส่วนด้านตะวันออกคลุมพื้นที่จนสุด ปาปัวนิวกินี จากการศึกษาบริเวณนี้มีปะการังกว่า 76% ของชนิดที่พบในโลกพบในบริเวณนี้ ปริมาณและชนิดของสัตว์น้ำมีความหลากหลายทางชีวภาพมากกว่าแหล่งอื่นๆ บนโลก และมีพื้นที่ครอบคลุมกว่า 6 ล้านตารางกิโลเมตร
ด้วยความหลากหลายของทรัพยากรสัตว์น้ำอันอุดมสมบูรณ์ บริเวณนั้นมีชาติพันธุ์พิเศษเร่ร่อนอยู่ในท้องทะเล หลายคนเรียกพวกเขาว่า ‘ยิปซีแห่งท้องทะเล’ หรือ ‘ ชนเผ่าบาจาว ’ นั่นเอง
แต่เดิมชนเผ่าบาจาวอาศัยอยู่แต่ในเรือไม่ได้ลงหลักปักฐานสร้างบ้านอยู่แต่อย่างใด ชนเผ่าพิเศษนี้อาศัยท้องทะเลตลอดทั้งชีวิต บรรพบุรุษของพวกเขาล้วนอาศัยอยู่ในท้องทะเล อาศัยตัวเปล่าและการกลั้นลมหายใจโดยไร้อุปกรณ์ดำน้ำจับสัตว์น้ำ อาศัยเพียงลมหายใจเดียวในการดำน้ำ
จากการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์พบว่า เนื่องจากชาวบาจาวใช้เวลาหลายชั่วโมงของแต่ละวันในการดำน้ำ ทำให้พวกเขามี DNA พิเศษไม่เหมือนผู้คนผู้อาศัยอยู่บนแผ่นดินใหญ่ DNA ที่ว่าส่งผลให้ม้ามของชนเผ่าบาจาวมีขนาดใหญ่กว่าผู้อาศัยบนบกในพื้นที่ใกล้เคียงกันถึง 50% ชาวบาจาวจึงสามารถดำน้ำได้นานถึง 13 นาที และลงไปได้ลึกกว่า 60 เมตรด้วยตัวเปล่า เมื่อเทียบกับคนทั่วไปที่สามารถกลั้นหายใจได้ราวหนึ่งนาทีเท่านั้น ทั้งนี้ การเปลี่ยนแปลงลักษณะทางกายภาพนี้ อาศัยการวิวัฒนาการในช่วงหลายพันปีที่ผ่านมา
จากการศึกษาหลักฐานของชนเผ่าบาจาวย้อนกลับไปได้ถึง 15,000 ปีก่อน เวลาได้พัฒนาทักษะและความสามารถของร่างกายเพื่อกลั้นลมหายใจดำน้ำได้ยาวนาน
ในปัจจุปันด้วยการเปลี่ยนแปลงทางสภาพสังคม นโยบายของรัฐ ตลอดจนการทำการประมงขนาดใหญ่ ทำให้ชนชาวบาจาวบางส่วนไม่สามารถใช้ชีวิตในทะเลได้อย่างอิสระอีกต่อไป บางส่วนต้องสร้างบ้านสร้างชุมชมเหนือท้องทะเล ไม่อาจสามารถใช้วิถึชิวิตในทะเลแบบดั้งเดิมได้อีก และความสามารถในการกลั้นลมหายใจเพื่อดำน้ำลึกอาจจะสูญสิ้นไปในไม่ช้า
เรื่องและภาพ ศุภชัย วีรยุทธานนท์
ชาวบาจาวดั้งเดิมอาศัยอยู่บนเรือตลอดชีวิต ตั้งแต่ทารกจนชรา ตั้งแต่เกิดจนตาย ทะเลเป็นบ้านหลังใหญ่อันไร้ขอบเขตของพวกเขา และเป็นบ้านแห่งเดียวของพวกเขา
ด้วยสภาพแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงทางสังคม ตลอดจนนโยบายของรัฐเกี่ยวกับชาติพันธุ์ส่งผลให้ ชาวบาจาวบางส่วนต้องย้ายจากเรือมาปลูกบ้านบนทะเลแทนการล่องเรือไปเรื่อยๆ
เด็กๆ สามารถเติบโตใช้ชีวิตเป็นหนึ่งเดียวกับทะเลตั้งแต่เล็กๆ
เครื่องมือชิ้นแรกที่ลูกทะเลรู้จักและใช้งานได้เป็นอย่างแรกคือ เรือ
หากสภาพอากากาศธรรมชาติไม่เป็นใจ ชาวบาจาวแค่เอาเรือจอดบนหาดหลบฝนรอให้พายุพัดผ่านไปจนท้องฟ้าและทะเลเปิดอีกครั้ง แต่นับแต่นี้อนาคตชาวบาจาว สุดท้ายจะต้องอพยพขึ้นมาอยู่บนฝั่งทั้งหมด หรือชาวบาจาวจะยังคงใช้ชีวิตแบบดั้งเดิม มีความสุข และเติบโตคู่กับทะเลเฉกเช่นบรรพบุรุษนับหมื่นนับพันปี เป็นเรื่องที่ยากจะคาดเดา
อ่านเพิ่มเติม ทะเลเปรียบดังลมหายใจของชาวชาวฝั่งแอฟริกาตะวันตก
