ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมีค่าเพียงไหนเราต่างรู้ดี และนั่นทำให้วันที่ 5 มิถุนายนของทุกปี ในฐานะวันสิ่งแวดล้อมโลก (World Environment Day) มีความสำคัญทั้งในประเทศไทยและทั่วโลก

.

จุดเริ่มต้นของวันสิ่งแวดล้อมโลก เกิดขึ้นเพราะความตื่นตัวในด้านวิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อมขึ้นทั่วโลก โดยที่ประชุมสหประชาชาติ ระหว่างวันที่ 5-16 มิถุนายน พ.ศ. 2515 ที่มีรัฐบาลของสวีเดนเป็นเจ้าภาพ ได้มีการกำหนดวันสำคัญดังกล่าวนี้ขึ้น โดยเรียกการประชุมนี้ว่า “การประชุมสหประชาชาติเรื่องสิ่งแวดล้อมของมนุษย์” หรือ “UN Conference on the Human Environment” ซึ่งมีผู้เข้าร่วมประชุมกว่า 1,200 คน จาก 113 ประเทศ รวมถึงมีผู้สังเกตการณ์อีกกว่า 1,500 คนจากหน่วยงานของรัฐ องค์การสหประชาชาติ และสื่อมวลชนแขนงต่าง ๆ

.

ผลจากการประชุมครั้งนั้นได้มีข้อตกลงร่วมกันหลายอย่าง เช่น การจัดตั้งโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP : United Nations Environment Programme) ที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงไนโรบี ประเทศเคนยา และรัฐบาลประเทศต่าง ๆ ก็ได้รับข้อตกลงจากการประชุมคราวนั้นไปจัดตั้งหน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมขึ้นในประเทศของตน ดังนั้นเพื่อเป็นการระลึกถึงจุดเริ่มต้นของการร่วมมือจากหลากหลายชาติในด้านสิ่งแวดล้อม องค์การสหประชาชาติจึงได้ประกาศให้วันที่ 5 มิถุนายนของทุกปีเป็นวันสิ่งแวดล้อมโลก(World Environment Day) พร้อมจัดให้มีคําขวัญ และหัวข้อเพื่อการรณรงค์แต่ละปีต่าง ๆ กัน

.

สำหรับวัตถุประสงค์ที่ต้องมีวันสิ่งแวดล้อมโลกนั้นก็เพื่อกระตุ้นให้ภาคประชาชน และหน่วยงานของรัฐ ได้ตระหนักถึงผลกระทบที่เกิดจาก ปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ และเพื่อป้องกันภัย ทั้งยังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์ ลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและพลังงานที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่ดี ให้คงอยู่ตลอดไป

.

สำหรับสถานการณ์สิ่งแวดล้อมในปีนี้ หลายประเทศให้ความสำคัญกับเรื่องขยะพลาสติกต่อเนื่องมากจากปีที่ผ่านมา เช่นเดียวกับสถานการณ์สภาพอากาศ โดยเฉพาะในประเทศไทยซึ่งปีนี้มีอุณหภูมิสูงขึ้นในหลายพื้นที่ และยังมีรายงานว่าสถานการณ์อุณหภูมิในเดือนเมษายนที่ผ่านมาของหลายประเทศในทวีปเอเชีย จัดว่าทำลายสถิติสูงสุดเท่าที่เคยมีการบันทึกกันมา

.

สำหรับประเทศไทยหน้าร้อนที่ผ่านมานี้เราเผชิญกับสภาพอากาศที่ร้อนจัดทะลุ 40 องศาเซลเซียสในหลายจังหวัดอันเป็นผลกระทบจากหย่อมความกดอากาศต่ำที่ปกคลุมประเทศไทยในระดับท้องถิ่น

.

อีกทั้งในปีนี้เรายังคุ้นเคยกับโรคที่มากับความร้อนอย่าง”ฮีทสโตรก” หรือโรคลมแดด ที่คร่าชีวิตคนมีชื่อเสียงไป ซึ่งโรคนี้เกิดจากภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงมากจนทำให้เกิดภาวะที่ร่างกายไม่สามารถปรับตัวได้ และมีอุณหภูมิกายมากกว่า 40 องศาเซลเซียส ร่วมกับภาวะที่มีความรู้สึกตัวที่ผิดปกติไป เช่น อาจจะหมดสติหรือมีภาวะชักได้

.

นอกจากประกฎการณ์เรื่องความร้อนและคลื่นความร้อนแล้ว ในปีนี้หลายหน่วยยังจับตาปรากฏการณ์เอลนีโญที่ส่งสัญญาณว่าประเทศไทยในปีนี้อาจจะเผชิญกับสภาพอากาศที่ร้อนและแห้งแล้งมากขึ้น ประกอบกับ กรมอุตุนิยมวิทยา ได้คาดการณ์ว่า สถานการณ์ดังกล่าว อาจส่งผลให้เกิดฝนตกน้อยกว่าปกติ และกรมชลประทาน ได้เตรียมแผนรับมือ สั่งเร่งเก็บกักน้ำทั่วประเทศ ควบคู่ไปกับการเตรียมพร้อมรับมือฤดูฝนที่กำลังจะมาถึง

.

ข้อมูลจากกรมชลประทาน ระบุว่า คาดการณ์ได้ว่าปรากฎการณ์เอลนีโญ ในช่วงเดือนมิถุนายน-กันยายนนี้ จะส่งผลให้ทั้งประเทศไทยเกิดฝนตกน้อยกว่าปกติ นั่นทำให้กรมชลประทาน จึงได้เตรียมแผนรับมือตั้งแต่ช่วงฤดูฝนปี 2566 นี้เป็นต้นไป เพื่อลดผลกระทบต่อสถานการณ์ภัยแล้งที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต โดยได้กำชับให้โครงการชลประทานทั่วประเทศ เฝ้าระวัง ติดตาม และประเมินสถานการณ์อย่างรอบคอบ เพื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์และปรับแผนบริหารจัดการน้ำให้เหมาะสมสอดคล้องกับสถานการณ์ในแต่ละพื้นที่ ที่สำคัญให้เร่งเก็บกักน้ำให้ได้มากที่สุด ส่วนพื้นที่ลุ่มต่ำที่กรมชลประทานได้ปรับปฏิทินเพาะปลูกให้เกษตรกรได้เพาะปลูกและเก็บเกี่ยวผลผลิตก่อนฤดูน้ำหลากจะมาถึง

.

นี่คือความสำคัญทั้งในเชิงหลักการ และปรากฎการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นจริงในวันสิ่งแวดล้อมโลกในปี 2566 ที่เรากำลังเผชิญ