บึงบอระเพ็ด จุดเริ่มต้นหรือบั้นปลายวัฏจักร

บึงบอระเพ็ด จุดเริ่มต้นหรือบั้นปลายวัฏจักร

บึงบอระเพ็ด จุดเริ่มต้นหรือบั้นปลายวัฏจักร

บนพื้นที่ 132,737 ไร่ของ บึงบอระเพ็ด ประกอบไปด้วยระบบนิเวศที่หลากหลาย ทั้งพืชพรรณ สัตว์นํ้าและสัตว์ปีก ความสัมพันธ์ของระบบนิเวศที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตก่อเกิดวัฏจักรและสมดุลตามธรรมชาติ

หากจะกล่าวว่า มนุษย์เป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศที่นี่ก็คงไม่ผิดนัก เพราะดูเหมือนจะเป็นผู้ใช้ประโยชน์ในพื้นที่และมีอิทธิพลต่อสภาพแวดล้อมมากที่สุด

หลายคนคงรู้จักบึงบอระเพ็ดในแง่การท่องเที่ยวเป็นส่วนใหญ่ โดยเฉพาะนักดูนก ในฤดูหนาวมีนกนํ้าอพยพเข้ามาเป็นจำนวนมาก เนื่องจากสภาพแวดล้อมและแหล่งอาหารที่เอื้ออำนวย บึงบอระเพ็ดจึงเปรียบเสมือนตู้กับข้าวขนาดใหญ่ที่เตรียมไว้รองรับแขกผู้มาเยือน

ตลอดทั้งปีบึงบอระเพ็ดได้รับอิทธิพลจากฤดูกาลแบบสุดขั้ว ในฤดูร้อนมักแห้งแล้งนํ้าตื้นเขิน แต่พอถึงฤดูฝนนํ้าจะเอ่อล้นนอกพื้นที่ การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมอย่างฉับพลันย่อมส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศโดยตรง นั่นหมายถึงแหล่งอาหารมีโอกาสลดลงเช่นกัน

ในช่วงสองปีที่ผ่านมา การเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดเจนคือประชากรปลาลดลง นกอพยพเข้ามาน้อยลงพืชพรรณซึ่งเป็นทั้งที่หลบภัยและแหล่งอาหารเริ่มหายไป งานวิจัยหลายชิ้นระบุถึงปัญหาหลักไว้หลายด้าน ทั้งการบริหารจัดการนํ้า การบุกรุกพื้นที่ และการทำประมงผิดกฎหมาย

ย้อนหลังไปเมื่อหลายสิบปีก่อน ชาวบ้านเล่าว่าพวกเขาสามารถทำเงินจากการหาปลาเพียงอย่างเดียวได้มากโข และแม้แต่สัตว์ใกล้สูญพันธุ์อย่างจระเข้ก็พบเห็นได้ไม่ยากนัก คำถามที่ตามมาคือ แล้วจระเข้เหล่านั้นหายไปไหน และหายไปได้อย่างไร คำตอบคงไม่พ้น “มนุษย์” นั่นเอง

ในอนาคตโครงการพัฒนาต่าง ๆ ของหน่วยงานภาครัฐและเอกชนกำลังเกิดขึ้น ความพยายามฟื้นฟูความสมบูรณ์ให้กลับคืนมาอาจต้องใช้เวลา และดูเหมือนจะวนเวียนเป็นวัฏจักรธรรมชาติ เพียงแต่วัฏจักรนี้มีมนุษย์เข้ามาเกี่ยวข้องและจะเป็นไปในทิศทางใดเท่านั้นเอง

เรื่องและภาพ วุฒิชัย ยาวงษ์
รางวัลรองชนะเลิศอันดับสอง โครงการประกวดสารคดีภาพ “10 ภาพเล่าเรื่อง” ปี 2015

โดยนิตยสาร เนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย

บึงบอระเพ็ด, ชาวประมง
มนุษย์เป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศบึงบอระเพ็ดมาช้านาน และอาจเป็นผู้กุมชะตากรรมของแหล่งนํ้าจืดขนาดใหญ่ที่สรรพชีวิตต้องพึ่งพา ทุกวันนี้ ชาวบ้านรอบบึงบอระเพ็ดยังคงสืบทอดวิถีชีวิตเก่าแก่ด้วยการทำประมงเชิงอนุรักษ์
บึงบอระเพ็ด, แหล่งน้ำจืด
บึงบอระเพ็ดเป็นแหล่งกักเก็บนํ้าจืดขนาดใหญ่ที่สามารถรองรับนํ้าหลากจากทางเหนือในฤดูฝน และช่วยหล่อเลี้ยงพื้นที่เกษตรในฤดูเพาะปลูก ทว่า การสูบนํ้าไปใช้อย่างไร้การควบคุมอาจส่งผลกระทบรุนแรงต่อระบบนิเวศ
นกอพยพ
นกอพยพเหล่านี้มีจำนวนลดลง สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการถูกล่าเป็นอาหาร
จระเข้, ลูกจระเข้
จระเข้แรกเกิดตัวนี้อาจถูกปล่อยคืนสู่ถิ่นที่อยู่ตามธรรมชาติในบึงบอระเพ็ดอีกครั้ง
บึงบอระเพ็ด, ขุดลอกดิน
ทุกปี ทางการจะขุดลอกดินเพื่อเพิ่มปริมาณนํ้าในบึงบอระเพ็ด
บึงบอระเพ็ด, เจ้าหน้าที่วิจัย, สถานีวิจัย
ขณะที่อีกด้านหนึ่ง เจ้าหน้าที่สถานีวิจัยสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ดกำลังสำรวจ เก็บข้อมูลและติดตามประชากรนกอพยพ
ร่างทรง, เจ้าแม่หมอนทอง, บึงบอระเพ็ด
ร่างทรงและชาวบ้านกำลังร่ายรำไปตามจังหวะเสียงเพลงในพิธีไหว้เจ้าแม่หมอนทอง สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บึงบอระเพ็ด
อาคารแสดงพันธุ์สัตว์น้ำบึงบอระเพ็ด, บึงบอระเพ็ด
ที่อาคารแสดงพันธุ์สัตว์นํ้าบึงบอระเพ็ดเจ้าหน้าที่แสดงการให้อาหารปลาแก่นักท่องเที่ยว

อ่านเพิ่มเติม ความหมายและความสำคัญของ พื้นที่ชุ่มน้ำ

Recommend