ออกเดินทางสู่เมืองซีโบดาส

จากโบโกร์ใช้เวลาเดินทางอีกประมาน 2 ชั่วโมงเพื่อไปยังที่พักของเราในเมืองซีโบดาส ซึ่งเป็นเมืองบนภูเขา อากาศค่อนข้างแห้งและหนาวเย็น ถนนหนทางเล็กแคบ แต่ก็มีบ้านเรือนเรียงรายไปตามตรอกซอกซอย มีเพียงใจกลางเมืองเท่านั้นที่ถนนกว้างขึ้นเล็กน้อย เรามาถึงที่พักเวลาบ่ายมากแล้ว อีกทั้งจุดดูนกที่เราต้องไปค่อนข้างไกลจากที่พัก จึงใช้เวลาที่เหลือสำรวจชุมชนละแวกนั้น และพักผ่อนเก็บแรงไว้สำหรับกิจกรรมในวันรุ่งขึ้น

เป้าหมายของเราในการเดินทางครั้งนี้ที่เมืองซีโบดาสนั้นมี 2 จุดใหญ่ๆ คือสวนพฤกษศาสตร์ซีโบดาส และ อุทยานแห่งชาติกุหนุงเกเดปารังโง สำหรับเช้าวันแรกที่ซีโบดาส เราเลือกใช้แรงกายไปกับการเดินขึ้นภูเขาที่กุหนุงเกเด ที่มีสภาพทางเดินค่อนข้างลำบาก หินก้อนใหญ่วางเขื่องอยู่ตลอดแนว มีเหลี่ยมมุมของหินคอยให้เราต้องระวังทุกย่างก้าว

ที่กุหนุงเกเด เป็นสถานที่ที่มีความสำคัญต่อวงการชีววิทยาอย่างมาก เนื่องจากเป็นหนึ่งในสถานที่สำรวจธรรมชาติในแถบหมู่เกาะเอเชียแปซิฟิกของนักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ อัลเฟรด รัสเซล วอลเลซ ผู้ค้นพบทฤษฎีวิวัฒนาการ ในช่วงเวลาใกล้เคียงกับ ชาร์ลส์ ดาร์วิน โดยทั้งสองคนเดินทางสำรวจกันคนละซีกโลก แต่ค้นพบเรื่องราวทางวิวัฒนาการคล้ายๆ กัน โดยก่อนที่ดาร์วินตีพิมพ์หนังสือ The Origin of Species เขาอ่านบทความที่เกิดจากการค้นพบของวอลเลซ และสิ่งที่อยู่ในบทความนั้นได้ยืนยันสิ่งที่ดาร์วินคิดมาตลอด นั่นทำให้เขายิ่งมั่นใจกับการเผยแพร่หนังสือที่เปลี่ยนแปลงแนวคิดเรื่องการกำเนิดชีวิตไปตลอดกาล ในเวลานี้ ผมก็กำลังอยู่บนเส้นทางเดียวกันกับที่วอลเลซสำรวจพืชพันธุ์และส่ำสัตว์บนกุหนุงเกเด

เนื่องจากเราออกเดินขึ้นเขาตั้งแต่เช้าตรู่ จึงพบนกที่เป็นชนิดพันธุ์เฉพาะถิ่นหลายชนิด เช่น Blood-breasted flower pecker, White-flanked sunbird และ Orange-spotted bulbul ระหว่างทางนก Brush Cuckoo ออกมาส่งเสียงใสต้อนรับแต่เช้า เราหยุดถ่ายภาพเป็นระยะ และรับประทานอาหารเที่ยงที่บลูเลก (blue lake) และพบกับ Javan Kingfisher ซึ่งเป็นหนึ่งในนกเฉพาะถิ่นที่เรากำลังตามหา นกกระเต็นชนิดนี้เป็นญาติกับนกกระเต็นอกขาว (White-throated Kingfisher) ในเมืองไทย ลักษณะภายนอกโดยรวมจึงคล้ายกัน แต่สีสันแตกต่างกันสิ้นเชิง Javan Kingfisher มีสีขนจัดจ้านกว่ามาก ปากสีแดงสด หัวน้ำตาลเข้ม ตัวสีน้ำเงินคราม และบนปีกมีแถบสีฟ้าสะท้อนแสง

นกชนหิน : เหยื่อของเงินตรา อำนาจ และความหรูหรา

ในช่วงบ่ายหลังจากอิ่มท้องเราออกเดินทางต่อ ผ่านหนองน้ำขนาดใหญ่บนภูเขา และพบกับนกอีกหลายชนิด ตัวที่เราจำได้แม่นคือ Javan Trogon สีสันฉูดฉาด ปากสีแดง หนังรอบตาสีฟ้า ท้องและคอสีเหลืองสด ถ้านกหันหน้ามา แม้ในป่ามืดทึบก็สังเกตได้ไม่ยาก ซึ่งถือเป็นหนึ่งในไฮไลต์ของทริปนี้ หลังจากได้พบกับปักษานานาพันธุ์ เราตัดสินใจลงในช่วง 4 โมงเย็น หลังจากเหนื่อยล้ากับการเดินทาง และผมมีอาการบาดเจ็บหัวเข่ากำเริบ

เช้าวันต่อมา เรามาถึงทางเข้าอุทยานฯ ในเวลาเดิม แต่พบว่า ค่าผ่านทางที่เพิ่มขึ้นสูงมาก โดยเจ้าหน้าที่ให้เหตุผลว่าเป็นวันหยุดจึงมีการคิดราคาเพิ่ม เราตัดสินใจล่าถอยและเปลี่ยนเป็นเดินดูนกในสวนพฤกษศาสตร์ซีโบดาส บรรยากาศวันนี้จึงสบายๆ เดินแบกกล้องถ่ายรูปไปเรื่อยๆ และพบกับนกหลายชนิด

ในวันที่ 4 เรากลับมาที่กุหนุงเกเดอีกครั้ง แต่วันนี้ผมต้องแยกตัวจากคณะเนื่องจากปัญหาที่หัวเข่า จึงพบเพียง Javan Cuckoo shrike โผล่มาให้เห็นอยู่ไกลลิบๆ เหมือนเป็นของปลอบใจจากสภาพสังขารที่อิดโรย สมาชิกที่เหลือใช้เวลาหลายชั่วโมงเดินกลับมาพบกันที่จุดนัดพบ ซึ่งเวลาล่วงไปเกือบสองทุ่ม

ในระหว่างเดินป่าช่วงหัวค่ำ ผมพบฝูงหมูป่า Beared pig หลังจากรวมตัวกันเรียบร้อย เราจึงเดินทางกลับที่พัก จัดเก็บข้าวของ เพื่อเดินทางกลับจาการ์ตาในวันถัดไป

วันสุดท้ายที่ต้องกล่าวอำลา

เช้าวันนี้เป็นวันสุดท้ายของเราในอินโดนีเซีย ดังนั้นเราจึงตั้งใจหานกให้ได้มากที่สุดก่อนจะกลับบ้าน เมื่อเราไปถึงป่าชายเลนที่ตั้งใจเข้าชมในวันแรก เราพบ Cerulean Kingfisher, Sacred Kingfisher, Island Collared Dove, Sunda Teal, Javan White-eye, Javan Plover และ นกที่เรามองหามาตลอดอย่าง Bar-winged Prinia เราพยายามหาข้อมูลชนิดนี้ในอินเตอร์เน็ตและพบกับความสะเทือนใจที่ว่า ชาวบ้านจับนกชนิดนี้ไปเลี้ยงเพื่อประกวดเสียงร้อง การพบเจอ Bar-winged Prinia จึงตอกย้ำความสำคัญของมันมากขึ้นไปอีก

เรากลับมายังที่พักในช่วงสายเพื่อเก็บข้าวของและเดินทางไปยังสนามบิน สิ้นสุดการเดินทางดูนกในประเทศอินโดนีเซียครั้งนี้กับจำนวนนก 111 ชนิด สำหรับสมาชิกคนอื่นก็คงได้มากกว่าผมเล็กน้อย เนื่องจากผมไม่สามารถฝืนสังขารปีนเขาขึ้นไปต่อได้ ในใจนั้นก็พลางคิดหาทางกลับมาที่นี่ให้ได้ด้วยความพร้อมที่มากกว่านี้

ผมได้แต่หวังว่า การกลับมาที่นี่ในครั้งต่อไป คงไม่ต้องพยายามตามหานกตัวไหนอย่างบ้าคลั่งเหมือนที่ตามหา Bar-winged Prinia อย่างครั้งนี้ ส่วน Javan Coucal ก็คงจะไม่มีโอกาสเห็นกันอีกต่อไปแล้ว ความรู้สึกร่วมเมื่อได้เห็นการสูญพันธุ์ที่เกิดขึ้นอยู่ตรงหน้าเรา เป็นอย่างนี้นี่เอง…

เรื่องและภาพถ่าย
วัทธิกร โสภณรัตน์